1. Anasayfa
  2. Şehirler - Ülkeler

ABD’de Ne İş Yapılır? İş İmkanları ve Yatırım

ABD’de Ne İş Yapılır? İş İmkanları ve Yatırım
1

HIZLI ERİŞİM

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) dünyanın en büyük ekonomisine sahiptir. ABD, sağladığı fırsatlar ile dünyanın her ülkesinde yaşayan girişimci ve yatırımcılar için eşsiz fırsatlar sağlamaktadır. Bu fırsatlardan Türkiye’den giderek de yararlanan çok sayıda başarılı iş insanı bulunur. Ayrıca eğer yatırım yapmayı planlıyorsanız, ABD bu konuda eşsiz sayıda imkan barındırıyor.

Pandemi sürecinde üretimlerini Çin’e kaydırmış olan Amerika’nın yaşadığı mağduriyetler bu konuda yeni adımlar atmalarına neden oldu. Bir çok üretimi kendi ülkesine tekrar getirmek ya da alternatif tedarik zincirleri oluşturmak üzerine çalışmalara başladı.

Avrupa ve Türkiye gibi üretim sonrası tedarikte sorun yaşamayacağı bölgelere öncelik veren Amerika, özellikle dünyadaki en büyük ithalatçı olarak Türkiye gibi ülkeler açısından iyi bir ihracat kapısı olmaya devam ediyor.

ÜLKE PROFİLİ

GSYİH ( Milyon $ )KBGSYİH ( $ )Büyüme Oranı ( % )Nüfus
20.412.87062.1522,93%328.434.000

Coğrafi Konum

Kuzey Atlantik ve Kuzey Pasifik Okyanuslarına sınırı olan ABD, Kanada ve Meksika’nın arasında yer almaktadır. Ülkenin Kanada ile 8.893 km (Alaska ile 2.477 km’lik sınır dahil) ve Meksika ile 3.141 km uzunluğunda sınırı bulunmaktadır.

Yüzölçümü bakımından dünyanın 3. en büyük ülkesi olan ABD, Güney Amerika ve Rusya Federasyonu’nun yarısı, Afrika Kıtası’nın onda üçü, Avrupa Birliği alanının da iki katı kadar karasal alana sahiptir. ABD topraklarının en yüksek noktası 6,198 metre ile McKinley Dağı, en alçak noktası -86 metre ile Ölüm Vadisi’dir.

Orta bölgelerde ova ve düzlükler, batıda dağlar, doğuda tepeler ve alçak dağlar, Alaska’da nehir yataklarının oluşturduğu geniş vadiler ve engebeli araziler, Hawaii’de de volkanik coğrafi yapısı gözlemlenmektedir.

Siyasi ve İdari Yapı

ABD, çoğulcu demokrasiye dayalı başkanlık sistemiyle yönetilen federal bir cumhuriyettir. Federal devlet yapısı 50 Eyalet ve başkent Washington DC’yi (District of Columbia) içermektedir. Federal sistem uyarınca federal yönetim ile içişlerinde serbest olan eyalet yönetimlerinin görev, yetki ve sorumlulukları Anayasa’da tanımlanmıştır. Kuvvetler ayrılığı prensibi hakimdir.

ABD Başkanı, yürütmenin başı olarak Federal Hükümet kurum ve kuruluşlarına yönelik politikaları belirler ve yürütülmesini sağlar. Buna ilaveten, yasal olarak Başkan gümrük, vergiler ve diğer ticari konularda karar vermek ve tedbirler almak konusunda yetkili kılınmıştır.

ABD Kongresi; ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisi olmak üzere iki ayrı yasama biriminden oluşmaktadır. Senato, her bir eyaletten 2 üye olmak üzere toplam 100 sandalyeden oluşmaktadır. Toplam 435 sandalyeden oluşan Temsilciler Meclisi’nin görev süresi 2 yıldır.

ABD’de son başkanlık seçimi 2021 yılında gerçekleştirilmiş olup, yapılan ABD Başkanlık Seçimlerinde   Donald John Trump yerine gelen Joe Biden ABD’nin 46. Devlet Başkanı seçilmiştir.

ABD’nin eyaletleri; Alabama, Alaska, Arizona, Arkansas, California, Colorado, Connecticut, Delaware, District of Columbia, Florida, Georgia, Hawaii, Idaho, Illinois, Indiana, Iowa, Kansas, Kentucky, Louisiana, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Minnesota, Mississippi, Missouri, Montana, Nebraska, Nevada, New Hampshire, New Jersey, New Mexico, New York, North Carolina, North Dakota, Ohio, Oklahoma, Oregon, Pennsylvania, Rhode Island, South Carolina, South Dakota, Tennessee, Texas, Utah, Vermont, Virginia, Washington, West Virginia, Wisconsin ve Wyoming’dir. District of Colombia ABD’nin federal bölgesidir.

Nüfus ve İşgücü Yapısı

ABD İstatistik Bürosu’nun (US, Bureau of Census) tahminlerine göre 325,4 milyon (2017) olan ABD nüfusunun sürekli biçimde artarak 2025’de 346 milyon, 2050 yılında 400 milyon olması beklenmektedir.

Dünyanın en fazla nüfusa sahip üçüncü ülkesi olan ABD’de nüfusunun %19,4’ü 0-14 yaş, %66,2’si 15-64 yaş arasında olup, %13,9’u da 65 yaş ve üstündedir. 2050 yılında 65 yaş ve üstü olan nüfusun toplam nüfusun % 20,9’unu oluşturacağı öngörülmektedir. Nüfusun %82’den fazlası kentlerde yaşamaktadır. Ortalama yaşam süresi kadınlarda 77,1 yıl; erkeklerde 81,9 yıldır.

Etnik gruplar itibarıyla ele alındığında, ülke nüfusunun % 77,66’sı beyaz, % 13,17’si siyah, % 5,26’sı Asya kökenli, % 1,24’ü Amerikan ve Alaska yerlisi, % 0,23’ü de Hawai ve diğer Pasifik Adaları kökenlidir. Hispaniklerin %88,15’i beyaz olmakla birlikte siyah veya Asya kökenli de olabilmekte ve toplam nüfusun % 17,1’ini oluşturmaktadır. Hızla büyüyen Hispanik nüfusun 2050 yılında toplam nüfusun %30,6’sını oluşturacağı tahmin edilmektedir.

ABD’de yabancı ülke doğumlu 38 milyonun üzerinde kişi yaşamaktadır. Ülke, dünyanın en kalabalık 5. İspanyolca konuşan nüfusunu barındırmaktadır. Hispanik göçmenlerin daha çok Güney Batı bölgelerine (özellikle California, Teksas ve Florida) yerleştikleri ve bölgedeki nüfusun %25’inin oluşturdukları tahmin edilmektedir. Asya kıtasından gelen göçmenlerin ise batı sahillerine, Hawaii, New York, Boston, Chicago ve Houston’a yerleştikleri gözlenmektedir. Diğer taraftan, Afrika kökenli göçmenler ise çoğunlukla güneydoğu sahillerine yerleşmektedir.

ABD’de GSYİH’nin büyük kısmı özel tüketim harcamalarına ayrılmakta ve özel sektör sabit sermaye yatırımları tüketime oranla daha düşük kalmaktadır.

Doğal Kaynaklar ve Çevre

ABD topraklarının %5’i şehir ve yollardan, %26’sı ekilebilir araziden, %21’i ormanlardan ve %21’i diğer alanlardan oluşmaktadır. ABD, çok çeşitli iklim yapısına ve çöl, dağ ve ormanlar bakımından çok fazla çeşitlilik gösteren bir topografyaya sahiptir. Michigan ve Superior gölleri, 50.000 km2 alana sahip göller olup, Missouri (4.090 km) ve Mississippi (3.770 km) ülkenin en uzun nehirleridir.

Doğal afetler açısından ABD önemli risk altındadır. Özellikle tropikal fırtınalar Haziran ayından Kasım ayı sonuna kadar Florida ve Körfez çevresinde büyük zararlara ve su basmalarına neden olmaktadır. Batı sahillerinde özellikle Kaliforniya’da deprem ve sarsıntılar sıklıkla yaşanmaktadır.

Batı eyaletlerinde neredeyse her yıl büyük orman yangınları yaşanmakta olup, hektarlarca ormanlık alan zarar görmektedir. Orta bölümde yer alan eyaletler açısından en büyük risk ise şiddetli kasırgalardır. Diğer taraftan doğu sahillerinde çeşitli yıllarda susuzluk büyük bir sorun olarak yaşanmıştır. Bununla beraber, ülkede doğal afetler son derece iyi organize edilmiş erken uyarı ve ilk yardım sistemi ile daha az zararla atlatılır hale gelmiştir.

ABD’nin sahip olduğu başlıca doğal kaynaklar; kömür, bakır, kurşun, molibden, fosfat, uranyum, boksit, altın, demir, civa, nikel, gümüş, tungsten, çinko, petrol ve doğal gazdır. Doğayı koruma konusunda bilincin oluşması sonucu hava ve su kirliliğine karşı ve nesli tehlikeye giren hayvanlar için çevre korumacı düzenlemelerin ve önlemlerin alınmasıyla ABD’de su ve havanın kalitesi giderek artmıştır. Havada bulunan karbon-monoksit gazı ve sülfür-dioksit gazları 1970’lerdeki düzeyine kıyasla ciddi oranında azalmıştır.

Dünya nüfusunun %5’ine bile sahip olmayan ABD, dünyadaki toplam karbondioksit kirliliğinin %25’ini üretmektedir.

Dahil Olduğu Uluslararası Anlaşmalar

ABD’nin Serbest Ticaret Anlaşması Yaptığı Ülkeler ve DTÖ Müzakereleri

ABD, DTÖ çerçevesinde yürütülen çok taraflı ticaret müzakerelerinin de önde gelen aktörlerinden birisidir. ABD’nin taraf olduğu çok taraflı Serbest Ticaret Anlaşmaları, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA-1994, Meksika ve Kanada’yı kapsamaktadır), ve Orta Amerika ve Dominik Cumhuriyeti Serbest Ticaret Anlaşması (CAFTA-DR)’dır. CAFTA, Kosta Rika, El Salvador, Guatemala, Honduras ve Nikaragua’yı kapsamaktadır.

Diğer taraftan ülkenin ikili STA imzaladığı 20 ülke (Avustralya, Bahreyn, Kanada, Şili, Kolombiya, Kosta Rika, Dominik, El Salvador, Guatemala, Honduras, İsrail, Ürdün, Güney Kore, Meksika, Fas, Nikaragua, Umman, Panama, Peru ve Singapur) bulunmaktadır. Ayrıca, Asya-Pasifik bölgesinden birçok ülkeyi kapsayan Trans-Pasifik Ortaklık Anlaşması’nın müzakereleri başlamıştır. Ayrıca, AB ile geniş kapsamlı bir STA’nın imzalanması gündeme gelmiş olup, söz konusu müzakereler 2013 yılı içerisinde başlamıştır. Serbest Ticaret Anlaşmaları hakkında detaylı bilgiye, ABD Ticaret Temsilciliği’nin http://www.ustr.gov/trade-agreements/free-trade-agreements adresinden ulaşılması mümkündür.

Söz konusu gelişmeler, bir yandan ABD’nin ithalatında liberalizasyona yol açarken, diğer yandan ABD mallarının üçüncü ülkelerde karşılaştıkları dış ticaret engellerini ortadan kaldırarak ABD ihracatının artırılabilmesi için elverişli bir ortam yaratılmasına neden olmuştur. Bu durum, ekonomide bir çok endüstride var olan oligopolistik yapının kırılmasına ve firmaların artan maliyetlerini azaltma yönünde, teknolojik ilerleme de dahil olmak üzere, gerekli tedbirleri almalarına yol açmış ve dolayısıyla maliyetlerde yaşanan artış fiyatlara doğrudan yansıtılamamıştır.

Diğer taraftan, ABD, Türkiye dahil birçok ülkeyle, ikili yatırımı ve ticareti teşvik etmek amacıyla yatırım anlaşmaları yapmıştır. Bu anlaşmalar genellikle ithalat ve ihracatı olumlu etkilemekle beraber “en çok tercih edilen” ülke statüsünü de güçlendirmektedir. Bu anlaşmaların diğer faydalarının arasında iş atılımlarının, uluslararası kadro transferlerinin, uluslararası finansal, para ve bankacılık işlemlerinin kolaylaştırılması ile patent, marka ve telif haklarının korunması da sayılabilir. Yabancı yatırımcılara ABD’deki yatırımlarını gerçekleştirmeden önce bu tür anlaşmaların getirdiği imkanları ve kısıtlamaları gözden geçirmeleri tavsiye edilmektedir.

GENEL EKONOMİK DURUM

abd-ekonomi

ABD, 325 milyonu aşan nüfusu ve 19 trilyon doları aşan GSYİH’si ile dünyanın en önemli pazarlarından biridir. Ülke, dünyanın en büyük ithalatçısı olma özelliğinin dışında, dünyanın en büyük doğrudan yabancı sermaye kaynağı konumu ile hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin yöneldiği bir hedef pazardır. ABD ekonomisi, dünya ekonomisini birebir etkileme gücüne sahip olması nedeniyle de dünyada önemli ve belirleyici bir ekonomidir.

ABD’de 2007 yılında başlayan kriz, 1929 büyük buhranından bu yana görülen en ağır ve en derin kriz niteliğinde olmuştur. Ülke 2009 yılında bir taraftan ekonomik durgunluk bir taraftan da artan işsizlik ile mücadele etmiş, 2010 yılında ise krizden çıkış eğilimine geçmiştir. Reel GSYİH 2015 yılında %2,9 ve 2016 yılında %1,5 oranında artmıştır. 2017 yılında ise büyüme %2,2 olarak gerçekleşmiştir.

2015 ve 2016 yıllarında işsizlik oranı sırasıyla %5,3 ve %4,9’dur. 2017 yılında gerçekleşen işsizlik oranı ise %4,4’dür.

Tüketici fiyat enflasyonu 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %0,7 ve %2,2’dir. 2017 yılında ise tüketici fiyat enflasyonu %1,8 olarak gerçekleşmiştir.

Ekonomik Yapı

Dünya çapında serbest piyasa ekonomilerinin en büyük örneği olarak gösterilen ABD ekonomisinde, üretim ve hizmetlerin büyük bir bölümü özel sektör tarafından tüketilmekte ve sağlanmakta olup, dünya çapında kamunun ağırlığının bu kadar az olduğu başka bir ekonomi bulunmamaktadır.

Amerikan ekonomisinde yapısal olarak rol oynayan iki temel unsurun ilki zengin doğal kaynakları, diğeri ise nitelikli işgücüdür. ABD verimli toprakları, zengin mineral yatakları, elverişli iklim koşulları ve diğer doğal kaynakları ile ekonomik büyümenin sağlanması açısından çok uygun bir ortama sahiptir. ABD aynı zamanda, iletişim ve bilgi teknolojileri alanında “kolay uyum sağlayabilen ve yetenekli” işgücünün eğitimine de büyük önem vermektedir. Tüm dünyada “beyin göçü” olarak adlandırılan, bilim ve teknoloji dallarında eğitim almış yetenekli ve zeki gençlerin ABD ekonomisine kazandırılması, sorunların çözümünde anahtar rolü olan bir araç olarak görülmektedir.

Yeni ekonomi kavramı çerçevesinde bilgi ve iletişim teknolojileri (ICT), hizmet sektörünü ekonominin en önemli bileşeni haline getirmiştir. Ekonomiye yön veren başlıca sektörler; motorlu taşıtlar, uzay ve havacılık, iletişim, kimyasallar, elektronik ve bilişim (IT) sektörleridir. 1990’lı yıllarda yaşanan teknolojik dönüşüm ile birlikte geleneksel imalat sanayinin bir bölümü yüksek teknoloji ve iş gücü verimliliğine uyum sağlamıştır. Ancak ithal girdi düzeyi yüksek mamul mallar üreten sektörler ciddi zorluklarla karşılaşmış olup, üretimlerini daha düşük maliyetli ülkelerde sürdürme yoluna gitmişlerdir.

Tarım ve hayvancılık GSYİH’nin yüzde olarak küçük bir oranına sahip görünmekle birlikte oldukça verimlidir. ABD, gıda maddeleri ve işlenmiş gıda ürünleri ihracatında önde gelen ülkeler arasındadır.

İmalat sektörü, iş dünyası harcamalarındaki artışa bağlı olarak ABD’nin ekonomik toparlanma sürecinde en önde gelen sektör olmuştur. İmalat sanayinin öne çıkan alt sektörleri arasında havacılık ve uzay sanayi, telekomünikasyon, kimyasallar, elektronik ve bilgisayarlar yer almaktadır.

Hizmetler sektörü, GSYİH’nın yaklaşık %80’ini oluşturmaktadır. ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’nun Hizmetler Sektörü Raporu’na göre, ülkenin hizmetler sektöründeki rekabet gücü, profesyonel hizmetler sektöründeki başarısından kaynaklanmaktadır. ABD hizmet ticaretinde önemli olan diğer sektörler arasında finans, sağlık, ulaşım ve emlak sektörlerini saymak mümkündür. En çok gelişme gösteren sektörler arasında perakendecilik, bilişim, sanat ve eğlence sektörleri de ön plana çıkmaktadır.

Kişi Başına Gelir

ABD gelir dağılımı eyaletler bazında farklılıklar göstermektedir. Sanayi üretiminde Kuzeydoğu’nun üstünlüğü özellikle 1990’lardan itibaren gerileme gösterse de bölgenin ekonomideki ağırlığı hala fazladır. Ağır sanayi üretiminden verimliliği yüksek hafif sanayi üretimine geçişle birlikte Batı ve Güney eyaletleri de ekonomiden daha çok pay almaya başlamışlardır.

GSYİH’si neredeyse İtalya kadar olan Kaliforniya’yı büyüklük açısından Teksas, New York, Florida ve İllinois izlemektedir.

Eyaletler bazında hane başına ortalama gelire bakıldığında ise Maryland’in en yüksek gelire sahip olduğu, Mississippi eyaletinde de gelirin en düşük düzeyde gerçekleştiği görülmektedir. ABD hanehalkı geliri Doğu ve Batı eyaletlerinde genellikle ortalamanın üstünde gerçekleşmiştir. 24 eyalet ile District of Columbia ortalamanın üstünde gelire sahip olurken, 26 eyalet ülke ortalamasının altında kalmıştır. Bu durum bölge olarak incelendiğinde, Kuzeydoğu eyaletlerinin (Connecticut, Massachusetts, New Hampshire, New Jersey, New York ve Rhode Island -Maine hariç-) ülke ortalamasının üzerinde gelire sahip olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Benzer şekilde Batı bölgesinde yer alan eyaletlerin (Alaska, Colorado, California, Hawaii, Utah ve Washington) hanehalkı geliri de ortalamanın üzerinde gerçekleşmiştir.

Büyüme hızı nispeten geride kalan eyaletlerde hem nüfus artış hızının az olduğu, hem de yüksek teknoloji yerine geleneksel tarım ve sanayi sektörlerinde üretime ağırlık verildiği gözlenmektedir.

Ekonomi Politikaları

Dünya ekonomisinin büyüme motoru olan ABD’nin izlemekte olduğu ticaret ve yatırım politikaları gerek gelişmiş, gerekse gelişmekte olan tüm ülkeler tarafından her zaman çok yakından ve dikkatle izlenmektedir.

ABD’de Başkan tarafından önerilen ve Kongre’de kabul edilen yıllık bütçe, uygulanacak maliye politikalarını da içermektedir. Mali yıl Ekim ayında başlayıp, Eylül ayında sonlanmaktadır. 1990’lı yıllarda çok sıkı mali politikalar uygulanmıştır. 11 Eylül olayları, zaten zayıflamakta olan ABD ekonomisine büyük bir darbe vurmuştur.

Vergi kesintileri ve sağlık harcamalarındaki artış ülkenin maliye ve para politikaları içinde önemli gündem konuları haline gelmiştir. 2006-2007 yıllarında yaşanan iyileşmenin ardından 2008 yılında derinleşen kriz ile özellikle sosyal güvenlik alanında yeni bir çıkmaza girilmiştir. Para politikaları hükümetten bağımsız olarak Merkez Bankası tarafından düzenlenmektedir.

Dünyanın en güçlü parası olan ABD Dolarını basan ABD için cari açığın finansmanı sorunu, güçlü doğrudan ve portföy yatırımı şeklinde gelen yabancı sermaye yatırımları nedeniyle uzun yıllar ciddi sorun teşkil etmemiştir. Ancak ABD Dolarının mevcut etkinliğini yitirmesi, başka para birimlerinin (örneğin Avro) piyasalarda geçerli ve belirleyici hale gelmesi, özellikle enerji (petrol, doğal gaz) ve emtia piyasalarında ABD Doları yerine başka para birimlerinin kullanılmaya başlanması, ABD ekonomisi için büyük bir sorun oluşturmaya başlamıştır.

2010 döneminde GSYİH’nin %9’una denk gelen bütçe açığı, 2011 döneminde %8,7 oranında gerçekleşmiştir. Bütçe açığının 2012 yılında; ekonomik canlanma, istihdam vergisindeki kesintilerin bitişi ve Bush döneminde yürürlüğe giren vergi indirimlerin geçerliliğini yitirmesi gibi nedenlerden dolayı azalarak %7 olarak gerçekleşmiştir. 2013 yılında vergilerdeki artış ile birlikte hükümet harcamalarındaki azalışa paralel olarak bütçe açığının GSYİH’ye oranının %4,1’e gerilemiştir.

Hazine kağıtlarının en güvenli yatırım aracı olarak algılanması ile birlikte kar paylarının düşük seyretmesi ve özel sektörün borçlarını azaltmaya yönelik tutumları, devletin borçlanma konusunda sorun yaşamamasına neden olmaktadır. Ancak, 2008 yılında GSYİH’nin %40,5’i düzeyinde olan hükümet borçlarının, 2013 yılında GSYİH’nin %71,8’ine yükseldiği tahmin edilmektedir. Dolayısıyla, yüksek borçlanma seviyelerinde hazine kağıtlarının güvenirliğinin sorgulanması, kar paylarının yükselmesi ve borçlanma maliyetlerinin artması mümkün görünmektedir.

ABD’nin ekonomi politikaları halen krize odaklı olup, iyileştirme amaçlıdır. Zayıf ekonomi ve vergi teşvikleri 2010-2011 kamu maliyesi açısından ciddi tehditler yaratmış, bu da dikkatlerin vergi konsolidasyonu üzerinde yoğunlaşmasına neden olmuştur. Bütçe açığının çözümüne yönelik olarak Kongre’nin Demokrat ve Cumhuriyetçi üyelerinin farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Cumhuriyetçi üyelerin hükümetin harcamalarında büyük kesintilere gitmek yönündeki planları, çoğunluğunu Cumhuriyetçilerin oluşturduğu Temsilciler Meclisi’nden onay almıştır. Ancak, ABD Senatosu tarafından özellikle sağlık güvencesini hedef alan bütçe kesintisi reddedilmiştir. Obama Hükümeti çözüm olarak harcama kesintileri ve vergi artışını sunmuş olmasına rağmen karşı taraf bu çözüme sıcak bakmamıştır. Bütçe ile ilgili tartışmalar sürerken, en geç 2 Ağustos tarihine kadar artırılması gereken hükümetin borç tavanı konusunda 1 Ağustos itibarıyla mutabakata varılmış ve borç tavanı 2,4 trilyon Dolar yükseltilmiştir.

ABD Merkez Bankası (FED), ekonomik toparlanma aracı olarak ilk dönemi Aralık 2008-Mart 2010 ve ikinci dönemi Kasım 2010-Haziran 2011 olmak üzere parasal genişleme politikası izlemiştir. QE1 (quantitative easing-1) olarak bilinen parasal genişleme politikasının ilk raundunda, 300 milyar dolar tutarında uzun vadeli Hazine kağıtları, 175 milyar dolar tutarında emlak sektörü borcu ve 1,25 trilyon dolar tutarında mortgage’a dayalı menkul kıymet satın alınmıştır. QE2 olarak bilinen parasal genişlemenin ikinci raundu kapsamında ise 600 milyar dolarlık Hazine kağıdı satın alınmıştır. QE2’nin uygulanmasındaki en önemli sebeplerden biri olan deflasyon riski kaybolurken ekonomik büyümede aynı başarının yakalanamadığına dair görüşler bulunmaktadır. 2013 yılı ile birlikte FED üçüncü parasal genişleme politikasına geçmiştir. FED’in parasal genişleme politikasının üçüncü raundunda (QE3) zaman ve miktar kısıtı olmadan bono alımı ve faiz artırımına gidilmemesi uygulamaları bulunmaktadır. Faiz artırımına işsizlik oranının %6,5 ve altında gerçekleşmesi durumunda gidilecektir.

Almanya ve Japonya gibi sanayileşmiş ülkelere göre kişisel vergi oranları düşük seyreden ABD’de kurumlar vergisi oranı yüksektir. Kurumlar vergisi Japonya’nın ardından ikinci sırada olan ABD’de en yüksek kurumlar gelir vergisine sahip eyaletler arasında Pennsylvania, Minnesota, New Jersey ve Washington DC sayılabilir. Vergi politikası hükümet, eyalet yönetimi, belediye ve vilayet gibi yerel yönetim tarafından gerçekleştirilmektedir. Satış vergileri ise eyaletler arasında farklılık göstermektedir.

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR

abd-iş

ABD halihazırda dünyanın en fazla doğrudan yabancı sermaye çeken ülkelerinden birisidir. Ayrıca, Amerikan Hazinesi’nin çıkardığı borçlanma tahvilleri ve bonoları bütün dünya yatırımcıları açısından önemli bir yatırım aracıdır. ABD’deki sermaye piyasaları tüm dünya yatırımcılarının sermaye aktardığı piyasalardır.

Amerika Birleşik Devletleri genellikle yabancı yatırımcıya konuksever bir yatırım ortamı ile birlikte geniş pazar imkanları sunmaktadır. Vergi kanunları, haksız rekabet, menkul kıymetlerin halka satışı, tüketicinin korunması, işçi ve göçmen hukuku, telif hakkı, marka ve patent, icra-iflas, gıda, eczacılık ürünleri, çevre ve kirlilik kontrolüne ilişkin düzenlemeler, yabancı yatırımcıyı ilgilendiren federal kanunlar kapsamındadır. ABD hukuk düzeni, federal yargının yanı sıra, eyalet ve yerel hukuk düzenlemeleri üstüne kurulmuş ender bir kanuni sistemdir.

ABD’de işletme kurmayı planlayan yatırımcılar belli federal ve eyalet iş teşviklerinden ve yardımlarından faydalanabilmektedir. Örneğin, Ekonomik Kalkınma İdaresi (Economic Development Administration), ABD Konut ve Kentsel Kalkınma İdaresi (U. S. Department of Housing and Urban Development Administration), yerel eyalet kalkınma kurumları ve yerel Ticaret Odaları (Chambers of Commerce) bu türden yardımlar sağlayan kuruluşlar arasındadır. Bu kuruluşların yanı sıra Küçük Ölçekli İşletmeler İdaresi (Small Business Administration) de bu türden yardım sağlayan kuruluşlar arasında sayılabilir.

ABD’ye yönelik yabancı sermaye yatırımlarının büyük bir kısmı başta İngiltere olmak üzere, Japonya, Almanya, Hollanda, Kanada ve Fransa tarafından yapılmaktadır. 1980’li yıllardan itibaren ABD’deki yabancı sermaye yatırımları dikkat çekici boyutta artarken, ABD’nin yurtdışına yönelik yatırımlarında özellikle 2000’li yıllarda dikkate değer artışlar görülmektedir.

ABD’deki Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 2013-2015 (Milyon Dolar)

201320142015
Tüm Ülkeler2.727.8252.913.3043.134.199
Kanada222.989257.142268.972
Avrupa1.901.4711.983.2022.162.845
Türkiye649624625
Latin Amerika100.482119.962118.796
Afrika1.635853707
Orta Doğu17.94416.69118.468
Asya Pasifik483.304

ABD’nin Yurtdışındaki Doğrudan Yatırımları 2013-2015 (Milyon Dolar)

2013

2014

2015

Tüm Ülkeler4.579.7134.829.4255.040.648
Kanada370.259358.452352.928
Avrupa2.604.7762.773.4472.949.235
  Türkiye3.8453.7003.661
Latin Amerika788.772834.197847.571
Afrika60.88467.58864.040
Orta Doğu45.39949.40048.525
Asya Pasifik709.623746.341778.349

Ülkedeki Serbest Bölgeler (Özel Ekonomik Bölgeler)

Serbest ticaret bölgeleri ABD Gümrük ve Sınırları Koruma Birimi (US Customs and Border Protection) tarafından yönetilmektedir. Kurulmaları için Serbest Ticaret Bölgeleri Kurulu’nun onayı gerekmekte olup, Serbest Ticaret Bölgeleri Kanunu’na tabidirler. (https://www.karliisfikirleri.com/)
Serbest Ticaret Bölgeleri Kurulu’nun düzenlemeleri, Federal Yönetmelikler Kodu’nun Title 15 başlığı altında, Bölüm 400’de ve ABD Gümrük ve Sınırları Koruma İdaresi Yönetmeliği’nin bölgeler hakkındaki Title 19 başlığı altında, Bölüm 146’da düzenlenmiştir. (http://www.trade.gov/ftz)

Serbest Ticaret Bölgeleri kamu ve özel sektöre ait kuruluşların sponsorluğunda kurulabilmektedir. Daha önceden ilan edilen ücret tarifelerleriyle, belediye hizmetlerine benzer şekilde hizmet verilmektedir.

Genel amaçlı bir serbest ticaret bölgesi, kullanıcılara çok uygun fiyatlar ve ulaşım imkanlarıyla donatılmış stoklama ve dağıtım depoları sunmaktadır. Bu bölgelerin çoğu kullanıcılarına kendi yerlerini inşa etme olanağı tanıyan endüstri parklarını da içermektedir.

Diğer taraftan alt-bölgeler (subzone) genellikle genel amaçlı serbest ticaret bölgelerinde faaliyet göstermesi mümkün olmayan belirli bir fabrika veya üretim kompleksine benzer hakların tanınması şeklindedir.

https://www.karliisfikirleri.com/ adresinden bütün eyaletlerdeki serbest bölgelere ulaşılması mümkün bulunmaktadır.

Serbest ticaret bölgelerine en fazla girişi olan ürünler, araba ve yedek parçaları, ham petrol ve türevleri, elektronik ürünler ve parçaları, makina ve ekipman, bilgisayar, ofis ekipmanları, tekstil, konfeksiyon ve deri, audio-video ekipman, kimyasallar, meyve suyu konsantreleri, tütün metal ve mineral ürünler, mücevher ve saat olmuştur.

Serbest Ticaret Bölgeleri Ulusal Derneği’ne, http://www.naftz.org adresili web-sitesinden ulaşmak mümkündür.

Ülkede İş Kurma Mevzuatı

Dünyanın en büyük ekonomisi olan ve rekabetin en yoğun yaşandığı bu piyasada şirket kurarken, özellikle ekonomik maliyetlerin düşürülmesi açısından çeşitli teşvik mekanizmalarından yararlanılması önem taşımaktadır. ABD’de şirket kurulurken, en önemli husus kurulacak şirketin türüdür. Şirketler, Ortaklık (Partnership), Ticari Şirketler (C veya S Corporations), Sınırlı Ortaklık (Limited Partnership) ve Sınırlı Sorumlu Şirket (Limited Liability Company) şeklinde faaliyet gösterilebilmektedir.

Farklı şirket statüleri hakkında karşılaştırmalı bilgi için New York’ta yerleşik Zara Hukuk Bürosu’ndan (www. zaralawny.com ) bilgi temin etmek mümkündür. Özellikle ortaya çıkması muhtemel hukuki anlaşmazlıkların çözümünde, seçilen şirket türü hukuki prosedürün şeklini değiştirmektedir.
Şirketin türüne karar verildikten sonra, şirketin faaliyet göstermesi açısından zorunluluk arz eden önemli hususlar aşağıda sıralanmıştır:

Lisans: Şirketin faaliyet göstermesi için iş yerinin bulunduğu Eyalet Valiliği/Yerel İdare gibi resmi kuruluşlardan alması gereken ruhsattır.
İşveren Kimlik Numarası: Özellikle işçi çalıştırılan şirketler için zorunludur.
Yerleşme Sertifikası: Kiralanacak veya satın alınacak gayrimenkule ait belgedir.
Firma ismi: Kurulacak şirketin belirli bir ismi olması gerekmektedir.
Marka, patent: Şirkete ait telif haklarının korunması ile ilgili olarak belge alınması, şirketin yararınadır.
Vergi: Vergi ödemek için numara almak zorunludur.
ABD’de şirket kurmak isteyen yabancı işadamlarının “oturma” ve “çalışma” iznine sahip olması zorunludur. Şirketin türüne karar verilmesinin ardından; genellikle Eyaletlerin Valilik Ofislerinde faaliyet gösteren ilgili bölüme başvurularak, formların doldurulması sonrasında bu bölümün verdiği “lisans” ile ticari faaliyet gösterme yetkisi alınmaktadır.

Şirkette ABD’li bir ortağın bulunması kuruluş aşamasının kolaylaşmasını sağlamaktadır. Şirketin kurulması ve lisansın alınmasının ardından, eğer işadamı şirket ortağı ise E1, şirketin sponsorluğunda yönetici ise H1B vizesi almak üzere vize statüsünü değiştirme talebinde bulunabilmektedir. Her iki vize, aslında ABD’de “geçici çalışma” vizesi olup, sırasıyla 2 ve 3 yıllık kalış süreleri sağlamaktadır. Vize konularında göçmen işlerinde uzmanlaşmış avukat veya danışmanlık firmaları ile temasa geçilmesi tavsiye edilmektedir.

ABD genelinde yabancı uyrukluların mülk edinmesinde herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Gayrimenkul alım satım işlemleri “emlakçı” şeklinde nitelendirilebilecek firmalar aracılığıyla yapılmakta, hem alıcı hem de satıcı bu firmalara komisyon vermek suretiyle işlemi gerçekleştirmektedir. Alım-satım işlemlerinde banka veya diğer mali kurumların sağladığı 30 yıla varan vadeli krediler de kullanılabilmektedir.

ABD’deki federal yönetim biçiminden dolayı, şirket kurma ve teşvik mekanizmaları uygulama bazında eyaletler arasında farklılık göstermektedir. Bu itibarla, ABD’de faaliyet gösterilecek bölge seçilirken şirket kurma prosedürlerinin belirlenmesi ve teşvik imkanlarının araştırılması önemlidir.

Yatırımlara Sağlanan Teşvikler

ABD’de değişik eyaletlerce kendi bölgesindeki yatırımları ve ihracatı artırmak amacıyla, yatırımın yapılacağı yer, sektör, yaratacağı istihdam ve yatırımın büyüklüğü gibi kriterleri dikkate alarak, bedelsiz arazi temininden uygun koşullu kredi sağlamaya ve vergi muafiyetinden bedelsiz arazi teminine kadar çok çeşitli teşvikler sağlanmaktadır. Virginia ve Maryland eyaletlerinde uygulanan yerel teşvikler aşağıda derlenmiştir.

Virginia Eyaletinde Yatırımcılara ve İhracatçılara Sağlanan Teşvikler

Virginia eyaleti teşvik olarak; altyapı geliştirme hibeleri, vergi iadesi ve istisnaları ile teknik eğitim programları sağlamaktadır.

Kurumsal Gelir Vergisi: Eyalette uygulanan kurumsal gelir vergisi oranı % 6’dır. Virginia şirketlerinin uluslararası faaliyetlerinden kaynaklanan karlarından vergi alınmamaktadır.

Eyaletin girişimci bölgeleri veya kalkınmada öncelikli bölgelerindeki şirketlerde personel sayısının 50, diğer bölgelerde ise 100’ü aşması halinde, aşan sayı için 1.000 ABD Doları vergi iadesi yapılmaktadır.

Ayrıca, şirketlerin dönüşümlü ürün işlenmesinde kullandıkları makina ve teçhizat için de, bu teçhizatın toplam maliyetinin % 10’u kadar bir vergi iadesi alması söz konusudur.

Şirketlerin, personelin çocuklarına gündüz bakımı amacıyla yapacakları bina inşaatı, modernizasyonu gibi işlerden kaynaklanan maliyetlerinin % 25’ine kadar vergi iadesi talep etme hakları bulunmaktadır.

Şirketler personeline verecekleri teknik eğitim programları maliyetlerinin % 30’u nispetinde vergi iadesi alabilmektedir.

Mülkiyet Vergisi: Eyalet bazında mülkiyet vergisi uygulanmamakta, sadece yerel idareler nezdinde vergi alınmaktadır. Gayrimenkuller ve şirketin mal varlığı üzerinde vergi bulunmamakta olup, yerel idareler de çevre kirliliği kontrol üniteleri, geri dönüşüm makinaları, rehabilite edilmiş ticari veya sınai arazi, imalatçı şirketin elektrik üretici teçhizatı, güneş enerjisi ekipmanı ve çevre restorasyonu amaçlı alanları, tamamen veya kısmen vergiden muaf tutabilirken, AR-GE amaçlı taşınabilir özel mülkiyet, yarı iletken imalat sanayi makina ve teçhizatı, bilgisayar sistemleri, uçak, temiz yakıt kullanan araç ve Internet hizmetlerinde kullanılan taşınabilir özel mülkiyet için de düşük oranlı vergi uygulayabilmektedir.

Satış Vergisi İstisnaları: Virginia da uygulanan % 4,5 oranındaki satış vergisi ABD genelindeki en düşük oranlar arasında yer almaktadır. Bu verginin belli başlı istisnaları aşağıda sıralanmaktadır:

• Doğrudan üretimde kullanılan makina, teçhizat, yedek parça, sanayi yakıtı ve hammadde alımları,
• Distribütörler tarafından yeniden satış amaçlı alınan ürünler,
• Çevre kirliliğini kontrol cihazları,
• Şirkete mahsus bilgisayar programları,
• Boru ve hatlarla taşınan her türlü kamu hizmeti (su, atık su, elektrik, gaz, vb.)
• AR-GE’de kullanılan her türlü malzeme,
• Film, video ve diğer audio üretimi ile ilgili alımlar,
• Internete ulaşım ve ilgili haberleşme sistemleri.

Girişimci Bölgeleri – Teknoloji Bölgeleri: Eyalette tespit edilen 56 girişimci bölgesinde; 30 ay içinde 15 milyon ABD Doları tutarında yatırım yaparak, 50 kişilik istihdam yaratan şirketler ilk yıl % 80, takip eden 10 yıl boyunca da % 60 oranında gelir vergisi matrahı tutarından vergi iadesi alabilmekte, 50 kişinin üzerinde istihdam yaratılması durumunda vergi iadesi oranını müzakere edebilmektedir. 100 milyon dolarlık yatırım ve 200 istihdam söz konusu ise, yapılan yatırımın %5 nispetindeki kısmı gelir vergisi iadesi yapılabilmektedir.

Ayrıca yaratılan yeni ve tam gün istihdam için, üç yıl içinde her bir istihdam başına 500 ABD Doları karşılıksız yardım da sağlanmaktadır. 13 adet teknoloji bölgesinde ise, yerel idarelerin uyguladıkları vergi istisnaları başta olmak üzere çeşitli teşvik imkanları mevcuttur.

İşgücü Teşvikleri: Sermaye yatırımı 1 milyon doları geçen, en az 25 yeni istihdam yaratan, saat başı 8 dolar minimum işe başlama ücreti veren, şirket cirosunun yarısından fazlasını Virginia dışında kazanan ve en az bir eyalet veya ülke karşısında rekabet edebilir bir proje oluşturabilen firmalar, “Workforce Services” programı çerçevesinde, eğitim analizi, işe alma ve evde eğitim programları belirleme, elektronik medya hizmetlerinden yararlandırma gibi konularda teknik yardım alabilmektedir.

Altyapı Teşvikleri: Şirketlerin kuracakları fabrikalar için, mevcut olan karayolunun iyileştirilmesi veya mevcut olmaması durumunda yeni yol yapılması için 300.000 ABD Doları’na kadar firmalara yardımda bulunulabilmekte, eyaletin ekonomik kalkınmasına hız sağlayacak durumlarda ise 450.000 dolara kadar demiryolu döşemesine imkan sağlanmaktadır.

Serbest Bölgeler: Eyalet genelinde 6 serbest bölge bulunmakta olup, bu bölgelere ithal edilen ürünler ABD’ye girişine kadar geçen süre içinde vergilendirilmemekte, ayrıca üçüncü ülkelere re-eksport yapılabilmektedir.

Yukarıda yer alan bu teşviklerin yanı sıra, çeşitli isimler altındaki mali fonlardan da yararlanılabilmektedir.

Maryland Eyaletinde Şirket Kurma ve Teşvikler

Maryland Eyaletinde, vergi istisnaları ve iadesi dışında; teşvik olarak imalatçı firmalardan brüt makbuz vergisi, kurumsal “franchising” vergisi, kar vergisi, yabancı ortakların tabi olduğu gelir vergisi ve okul vergisi alınmamaktadır.

Kurumsal Gelir Vergisi: Eyalet genelinde vergi oranı %7 olup, her şirket bu vergiyi ödemek zorundadır. Eğer şirket yabancı ortaklı bir şirketse ve yabancı payı %50’nin üzerindeyse, yabancı ortağın elde ettiği gelir vergi matrahından düşülmektedir.

Kurumsal gelir vergisi kapsamında teşvik olarak; girişimci bölgesi vergi iadesi, istihdam yaratma vergi iadesi, “One Maryland” ekonomik kalkınma vergisi iadesi, AR-GE vergi iadesi sayılabilmektedir.

Mülkiyet Vergisi: Eyalet içindeki mülkiyetin değeri mevcut piyasa değeri üzerinden %100 oranında hesaplanmakta olup, vergi hesaplanan değere göre alınmaktadır. Başta imalatta kullanılan bilgisayar sistemleri olmak üzere, şirketin sahip olduğu özel mülkiyetten vergi alınmamaktadır.

Bu vergi dahilinde teşvik olarak; yerel idarelerin yeni veya büyüyen imalatçı firmalara yönelik vergi iadesi uygulamaları mümkün olurken, ayrıca girişimci bölgelerinde faaliyet gösterip mülkiyetlerini iyileştiren yeni ve büyüyen firmalara vergi iadesi de uygulanmaktadır.

Satış Vergisi: % 5 olarak uygulanan bu verginin önemli istisnaları aşağıda sıralanmıştır:

• Sermaye ve sermaye olarak kaydedilmemiş imalatta kullanılan makina ve ekipman,
• Üretim sahasında kullanılan emniyet ve kalite kontrol teçhizatı,
• İmalat veya test aşamasında kullanılan taşınabilir kişisel mallar,
• Soğutma, ısıtma ve aydınlatma amaçlı olmayan ve imalat aşamasında kullanılan yakıtlar,
• Satmak üzere tekrar yazılmış bilgisayar programları,
• Test etme dahil AR-GE faaliyetlerinde kullanılan ekipman,
• Eyaletler arası veya uluslararası yolcu taşımacılığında kullanılan uçak, gemi, demiryolu karayolu araçları.

Önemli Vergi Teşvik Sistemleri

İstihdam Yaratma: İmalat ve madencilik, ulaştırma ve haberleşme, tarım, ormancılık, balıkçılık, kamu hizmetleri-depoculuk, AR-GE, biyoteknoloji, bilgisayar sistemleri, finans-emlak-sigorta sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar gelir vergisi iadesinden yararlanabilmektedir. Yararlanabilme şartı, firmanın 24 aylık süre içinde 60 yeni istihdam yaratmasıdır.

“One Maryland” Ekonomik Kalkınma Vergisi: Baltimore ile birlikte 6 bölgede, imalat, tarım, bilgisayar programcılığı, madencilik, balıkçılık, araştırma, ulaştırma, ormancılık, veri işleme, turizm gibi 24 farklı sektörde faaliyet gösteren şirketlerin onaylanmış kalkınma projeleri için, 5 milyon dolara kadar vergi iadesi mümkün olabilmektedir.

Girişimci Bölgesi: Eyalette faaliyet gösteren 30 Girişimci Bölgesindeki şirketler, mülkiyet vergisi ile gelir vergisi iadesinden yararlanmakta, ayrıca istihdam yaratma programı dahilinde de vergi iadesi alabilmektedir. Üç ayrı öncelikli bölgede ise, şirketler yararlanmakta oldukları vergi iadelerini katlı olarak alabilmektedir.

AR-GE: Şirketler AR-GE harcamalarının %3’ünü “Esas Vergi İadesi”, diğer % 10’unu ise “Büyüme Vergi İadesi” olarak alabilmektedir. Her iki vergi iadesinin toplamı 3 milyon dolarla sınırlandırılmıştır.

Diğer Teşvik Programları: Temiz Çevre Yasası paralelinde, enerji tasarrufu sağlamak ve çevre kirliliğini önlemek üzere çamaşır makinası, klima, buzdolabı, ısıtma ve soğutma sistemlerinden satış vergisi alınmaması, elektrikli taşıtlarda 2.000 dolar, hem elektrikle hem benzinle çalışan taşıtlarda ise 1.500 dolar vergi matrahı indirimi sağlanması gibi imkanlar sağlanmaktadır.

Şirketlere kuruluş aşamasında sermayelerine katkıda bulunmak üzere, “Eyalet Ekonomik Kalkınma Programı ve Fonu” ve “Yatırım Programı” isimli çeşitli mali imkanlar da mevcuttur.

Oturma ve Çalışma İzinleri

ABD’de yatırım yapmayı düşünen yabancı yatırımcılar değişik kaygılar taşımaktadır. Yatırımcının amaçlarına uyabilecek en uygun iş yapısına karar verebilmek için emlak, şirket yapısı ve vergi konularında avukatlara danışmak önem arz etmektedir. Bununla birlikte, yabancı yatırımcıların ABD’deki yatırımlarında başlangıçta gözden kaçırabilecekleri en önemli konulardan bir tanesi göçmenlik konusudur. Bu konunun planlanması ABD’de kurulacak şirketin hisse sahiplerinin ve dolayısıyla hisse paylarının kararlaştırılmasını içermektedir. Yatırımcı şirket veya birey, ABD’deki işlerinin yürütülmesi için gerekli personelini getirememesi durumunda çok büyük masraflara maruz kalabilir.
Yabancı yatırımcılar ve vasıflı personeli ABD’ye çeşitli geçici veya geçici olmayan vizelerle girebilirler. Tabii ki kişinin ve işveren şirketin konumuna göre birçok vize alternatifi sözkonusu olabilir. Her izin kategorisinin beraberinde getirdiği farklı gereksinim ve sınırlamalar vardır ve ABD göçmen yasalarının ihlali ABD’li işveren ve yabancı çalışan için ciddi yaptırımlar getirir. Kadro transferi açısından elde edilebilecek avantajlardan azami ölçüde yararlanmak ve ABD göçmen kanunlarının ihlal edilmediğinden emin olabilmek için ABD’de şirketleşmenin ön aşamalarında alternatif göçmenlik stratejilerini gözden geçirmek gerekir.

Yabancı personeli ABD’ye transfer etmek için en sık başvurulan vize çeşitleri “E-1 Ticaretçi Vizesi”, “E-2 Yatırımcı Vizesi”, “L-1 Çok Uluslu Şirketlerarası Kadro Transfer Vizesi”, “H-1B Çalışma Vizesi” ve “H-3 Stajyer Vizesi” dir. Bunlar geçici olarak çalışma hakkı tanıyan vizelerdir. Diğer alternatifler arasında yabancı yatırımcılar için çok uygun olan (“Green Card-Yeşil Kart olarak da bilinen) çok uluslu şirket yöneticileri ve müdürleri için kullanılan göçmen vizesinin yanı sıra; iş sahası yaratan yatırımcılar için kullanılan “Göçmen Yatırımcı Vizesi” sayılabilir.

Şirket Birleşmeleri ve Marka Satınalmalar

ABD’de sınır ötesi şirket birleşmeleri ve el değiştirmeler serbest piyasa kuralları içerisinde gerçekleşmekte, herhangi bir devlet teşviki bulunmamakla beraber bazı satın almalar ulusal güvenlik nedeniyle engellenebilmektedir.

ABD piyasası, tekstil ve konfeksiyon, makine, otomotiv ve yan sanayi, beyaz ve kahverengi eşya, gıda, yer ve duvar kaplama malzemesi, çelik ve porselen mutfak eşyası, mobilya, cam mamulleri gibi pek çok üründe ülkemiz ihracatçılarına önemli imkanlar sunmaktadır. Söz konusu ürünlerin büyük bir bölümü, ülke çapında örgütlenmiş perakende satış mağazalarında piyasaya sürülmektedir. Dolayısıyla satın alınması finansal bakımdan güç görünen bu mağazaların dağıtım ağına girmek, küçük ölçekli firmalar için daha anlamlı görünmektedir.

Ayrıca ülkede ülkede belirli ölçüde satış ağının da oluşturulması imkan dahilindedir. ABD piyasasında tutunan firmaların büyük bir bölümünün, ithalat, ihracat ve satış işlemlerini bu ülkede kurdukları şirketleri vasıtasıyla bizzat yönettikleri gözlemlenmektedir.

ABD’de özellikle tüketim malları olmak üzere üretim faaliyetleri, ülkedeki yüksek maliyetler nedeniyle diğer ülkelerde yaptırılmaktadır. Bu çerçevede, üretim ve ihracat gerçekleştirmek amacıyla küçük ölçekli Türk firmalarının kendi aralarında birleşerek ölçeği çok büyük olan ABD pazarına yönlenmelerinde fayda görülmektedir.

Dış Ticaret

abd-ekonomik

Genel Durum

ABD 2,4 trilyon dolar ithalat ile dünyanın en büyük mal ithalatçısı ve 1,5 trilyon dolar ihracat ile Çin’den sonra 2. en büyük mal ihracatçısı konumundadır. Hizmetler ticaretinde dünyanın en büyük ihracatçısı ve ithalatçısı olan ABD, toplam ihracat ve ithalatta da (hizmetler ve mal ticareti toplamı) lider konumdadır.

2017 yılında ABD’nin ihracatı bir önceki yıla göre %6,6 oranında artmış ve 1.546,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatı ise bir önceki yıla göre %7,2 oranında artarak 2.409,5 milyar dolar olmuştur. Bu durum 2017 yılında ABD aleyhine oluşan dış ticaret açığının da bir önceki yıla göre %8,1 oranında artmasına sebep olmuştur. ABD’nin 2017 yılında dış ticaret açığı 862,7 milyar dolardır. Toplam dış ticaret hacmi ise 3.956,2 milyar dolar seviyesindedir.

ABD Dış Ticaret Değerleri (Milyar Dolar) 

Yıl

İhracat

İthalat

Hacim

Denge

2004

817,9

1.525,3

2.343,2

-707,4

2005

904,3

1.732,3

2.636,6

-828,0

2006

1.037,0

1.919,0

2.956,0

-882,0

2007

1.162,5

2.017,1

3.179,6

-854,6

2008

1.299,9

2.164,8

3.464,7

-864,9

2009

1.056,7

1.601,9

2.658,6

-545,2

2010

1.277,1

1.966,5

3.243,6

-689,4

2011

1.479,7

2.262,6

3.742,3

-782,9

2012

1.545,6

2.333,8

3.879,4

-788,2

2013

1.577,6

2.265,9

3.843,5

-688,3

2014

1.619,7

2.346,0

3.965,7

-726,3

2015

1.503,9

2.306,8

3.810,7

-802,9

2016

1.450,5

2.248,2

3.698,7

-797,7

2017

1.546,7

2.409,5

3.956,2

-862,8

Kaynak: Trademap

2017 yılında ABD’nin ihracatında en önemli ülkeler, Kanada, Meksika, Çin, Japonya ve Birleşik Krallık’tır. Ülkemiz ABD’nin ihracatında 28. sırada yer almaktadır.

ABD’nin İhracatında Başlıca Ülkeler (Milyar Dolar)

ÜLKELER

2015

2016

2017

1Kanada

280,6

266,8

282,5

2Meksika

235,7

229,7

243,0

3Çin

116,1

115,6

130,4

4Japonya

62,4

63,2

67,7

5Birleşik Krallık

56,1

55,3

56,3

6Almanya

49,6

49,2

53,5

7G. Kore

43,4

42,3

48,3

8Hollanda

40,2

39,7

42,2

9Hong Kong

37,1

34,9

40,0

10Brezilya

31,7

30,1

37,1

11Fransa

31,5

32,6

34,2

12Belçika

34,1

32,1

29,9

13Singapur

28,4

26,7

29,8

14Tayvan

25,9

26,0

25,8

15Hindistan

21,5

21,7

25,7

16Avustralya

25,0

22,1

24,6

17İsviçre

22,1

22,7

21,7

18BAE

23,0

22,4

20,0

19İtalya

16,2

16,7

18,3

20Suudi Arabistan

19,7

18,0

16,3

21Şili

15,4

12,9

13,6

22Kolombiya

16,3

13,1

13,3

23Malezya

12,3

11,8

12,8

24İsrail

13,5

13,2

12,5

25İspanya

10,3

10,4

11,0

26Tayland

11,2

10,4

10,8

27İrlanda

8,9

9,6

10,7

28Türkiye

9,5

9,4

9,8

29Arjantin

9,3

8,5

9,5

30Peru

8,7

8,0

8,7

31Filipinler

7,9

8,2

8,5

32Vietnam

7,1

10,1

8,2

33Dominik Cumhuriyeti

7,1

7,8

7,8

34Rusya

7,1

5,8

7,0

35Guatemala

5,8

5,8

7,0

36Endonezya

7,1

6,0

6,9

37Panama

7,7

6,1

6,4

38Kosta Rika

6,1

5,9

6,2

39Norveç

3,6

3,9

5,3

40Kuveyt

2,7

3,3

5,2

Diğer

123,6

112,5

118,4

Toplam

1.501,8

1.450,5

1.546,7

Kaynak: Trademap

Dünyanın en büyük ithalatçısı olan ABD’nin 2017 yılında ilk beş tedarikçisi Çin, Meksika, Kanada, Japonya ve Almanya olarak sıralanmaktadır. Çin 2007 yılından bu yana ABD’nin en önemli tedarikçisidir. ABD açısından önemi artan diğer tedarikçiler arasında Güney Kore, Birleşik Krallık, İtalya, Hindistan ve Fransa öne çıkmaktadır. 2017 yılında Türkiye, ABD tedarikçileri arasında 34. sırada yer almaktadır. Türkiye’nin ABD pazarından aldığı pay %0,4’tür.

ABD’nin İthalatında Başlıca Ülkeler (Milyar Dolar)

ÜLKELER

2015

2016

2017

1Çin

504,0

481,5

526,2

2Meksika

299,2

296,8

317,0

3Kanada

301,9

283,0

307,2

4Japonya

135,0

135,1

139,9

5Almanya

127,2

116,3

120,2

6G. Kore

74,0

71,9

73,2

7Birleşik Krallık

58,9

55,2

54,1

8İtalya

45,4

46,6

51,4

9Hindistan

46,7

47,7

50,6

10Fransa

48,9

47,8

50,0

11İrlanda

39,5

45,7

49,1

12Vietnam

39,7

43,8

48,4

13Tayvan

42,5

40,6

44,0

14Malezya

34,7

37,3

38,1

15İsviçre

32,0

36,8

36,6

16Tayland

29,6

30,5

32,3

17Brezilya

28,5

27,1

30,5

18İsrail

24,9

22,6

22,4

19Endonezya

20,7

20,1

21,2

20Singapur

18,5

18,1

19,6

21Suudi Arabistan

23,4

18,0

19,6

22Hollanda

17,6

16,7

18,4

23Rusya

17,2

15,3

17,7

24İspanya

14,7

14,0

16,3

25Belçika

20,0

17,5

15,5

26Kolombiya

14,7

14,4

14,1

27Venezuella

16,2

11,4

12,7

28Avusturya

11,4

11,1

12,0

29Filipinler

10,6

10,4

12,0

30Şili

9,6

9,5

11,3

31Irak

4,6

6,3

11,2

32İsveç

10,1

10,0

11,1

33Avustralya

11,0

9,6

10,3

34Türkiye

8,4

8,5

9,9

35Güney Afrika

7,4

6,9

8,0

36Danimarka

7,9

8,1

7,8

37Hong Kong

6,9

7,5

7,7

38Peru

5,4

6,6

7,6

39Polonya

5,8

6,2

7,3

40Nijerya

2,0

4,4

7,3

Diğer

136,7

131,6

139,6

Toplam

2.313,4

2.248,2

2.409,5

Kaynak: Trademap

Uluslararası ticaret açısından bakıldığında, ABD özellikle sermaye ve teknoloji yoğun mallarda karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olup, başlıca ihraç kalemleri de bu mallardan oluşmaktadır. İhracatında öne çıkan sektörler arasında; makine, elektrikli cihazlar, mineral yakıtlar, otomotiv, havacılık ve uzay sanayi, tıbbi cihazlar, değerli taşlar ve mücevherat, plastik sanayi yer almaktadır.

Başlıca Ürünler İtibariyle ABD’nin İhracatı (Milyar Dolar)

GTİPÜRÜNLER

2015

2016

2017

9999Başka yerde belirtilmemiş ürünler

160,9

161,1

165,8

2710Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar

72,7

62,0

77,8

8703Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları

55,4

53,9

53,6

8708Kara taşıtları için aksam, parçaları

44,0

43,0

44,9

8542Elektronik entegre devreler

33,5

35,0

38,1

8517Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar

34,8

33,8

34,0

9018Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları

26,0

26,5

26,5

8471Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri

25,0

24,3

25,3

Bayi (franchise) Kredisi

Bayilik/Franchise açmak isteyenlere kredi veren banklara göz atabilirsiniz.

Sermayesiz İş Kurmak

Sermayeniz yok ama ticarete atılıp iş kurmak mı istiyorsunuz? Öyleyse bu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Kâr Marjı Yüksek Ürünler

Kâr marjı yüksek ürünlerdeki iş fırsatlarını değerlendirerek daha kısa sürede daha hızlı büyüyebilirsiniz.

2711Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar

11,6

13,3

22,3

2709Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar)

8,8

9,4

21,8

1201Soya fasulyesi

18,9

22,9

21,7

3002İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler

17,7

19,1

20,3

3004Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)

24,7

22,5

20,1

7108Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde)

19,3

17,7

19,8

7102Elmaslar

18,6

19,5

19,0

8486Yarı iletken disk, elektronik entegre devresi, düz panel göstergesinin imalatı iç

11,7

12,8

17,6

8473Yazı, hesap, muhasebe, bilgi işlem, büro için diğer makine ve cihazların aksamı

16,2

16,0

16,1

8704Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar

12,4

12,9

15,7

8481Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil

12,5

11,1

11,6

8536Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı

10,5

10,1

10,4

7113Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası

9,7

9,8

10,3

8544İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik k

9,7

9,4

9,9

2701Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak vb. Katı yakıtlar

5,7

4,3

9,9

8411Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri

10,6

10,3

9,7

1005Mısır

8,7

10,3

9,6

9021Ortopedik cihazlar, kırıklara mahsus cihazlar, işitme cihazı vb.

9,7

9,3

9,5

8421Santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları

9,5

8,8

9,3

9701Tamamen elle yapılmış tablo/resim ve kolajlar, vb. Dekoratif pano

8,0

8,3

8,8

9027Fiziksel, kimyasal tahlillere mahsus cihazlar, mikrotomlar

8,2

8,1

8,5

8413Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri

9,0

8,0

8,1

802Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş)

7,7

7,4

7,9

3901Etilen polimerleri (ilk şekillerde)

7,9

7,5

7,7

8479Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar

7,3

6,4

7,3

8541Diotlar, transistörler vb. Yarı iletkenler, piezo elektrik kristaller

7,5

7,3

7,2

8414Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör

7,4

6,6

7,0

8407Alternatif-rotatif kıvılcım ateşlemeli, içten yanmalı motorlar

5,5

6,3

7,0

3926Plastikten diğer eşya

6,3

6,4

6,8

3822Laboratuarlarda, teşhiste kullanılan karma reaktifler

5,7

6,2

6,6

8408Dizel, yarı dizel motorlar (hava basıncı ile ateşlenen, pistonlu)

5,9

4,8

6,4

8409İçten yanmalı, pistonlu motorların aksam-parçaları

6,0

6,0

6,2

Diğer

710,9

672,2

700,7

Toplam

1.501,8

1.450,5

1.546,7

Kaynak: Trademap

ABD’nin 2017 yılı ithalatında öne çıkan sektörler arasında; mineral yakıtlar, otomotiv, makine, elektrikli makine ve cihazlar, tarım & gıda, tekstil & hazır giyim, değerli taşlar ve mücevherat, demir-çelik ve ürünleri, eczacılık ürünleri ve organik kimyasallar yer almaktadır.

Başlıca Ürünler İtibariyle ABD’nin İthalatı  (Milyar Dolar)

GTİPÜRÜNLER

2015

2016

2017

8703Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları

169,2

173,3

179,6

2709Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar)

132,6

108,1

139,1

8517Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar

102,5

105,0

113,1

9999Başka yerde belirtilmemiş ürünler

85,1

86,4

91,3

8471Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri

81,7

77,7

84,9

8708Kara taşıtları için aksam, parçaları

67,1

66,5

66,6

3004Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)

64,3

67,6

65,0

2710Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar

51,4

41,3

48,0

8542Elektronik entegre devreler

28,8

30,7

33,5

8704Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar

23,5

25,2

26,5

3002İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler

17,1

20,2

26,0

9403Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları

22,2

23,2

25,4

9401Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam-parçaları

23,7

24,0

24,8

8528Televizyon alıcıları, video monitörleri ve projektörler

26,9

23,4

24,6

8411Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri

22,3

22,0

23,7

7102Elmaslar

23,9

24,4

23,2

8473Yazı, hesap, muhasebe, bilgi işlem, büro için diğer makine ve cihazların aksamı

17,7

16,3

23,0

9018Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları

20,6

22,1

23,0

8544İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik k

20,0

19,3

20,2

8443Matbaacılığa mahsus baskı makineleri, yardımcı makineler

18,3

17,3

17,0

8803Balon, hava gemisi, planör vb. Diğer hava taşıtlarının aksam ve parçaları

16,8

16,9

16,8

9503Diğer oyuncaklar, küçültülmüş modeller, bulmacalar

14,2

14,6

15,0

8481Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil

15,2

13,8

14,9

6110Kazak, süveter, hırka, yelek vb. Eşya (örme)

15,4

14,3

14,4

8504Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler, endüktörler

14,5

14,2

14,2

4011Kauçuktan yeni dış lastikler

14,7

13,8

14,2

8802Diğer hava taşıtları, uzay araçları

18,3

13,8

13,8

9021Ortopedik cihazlar, kırıklara mahsus cihazlar, işitme cihazı vb.

10,0

10,5

12,0

8525Radyo/televizyon yayını için verici cihazlar; televizyon, dijital, görüntü kayded

10,6

10,6

11,9

9405Diğer aydınlatma cihazları, lambalar, ışıklı tabela, plaka vb.

10,7

11,3

11,9

2711Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar

10,5

8,6

11,5

8414Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör

10,4

10,3

11,3

4202Deri ve kösele vb. Den seyahat eşyası

12,0

11,2

11,3

8537Elektrik kontrol, dağıtım tabloları, mücehhez tablolar

10,2

10,6

11,3

8523Ses ve diğer fenomenleri kaydetmek için disk, bant, katı hal kalıcı depolama aygı

7,5

8,7

11,3

7108Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde)

10,8

16,5

11,1

8407Alternatif-rotatif kıvılcım ateşlemeli, içten yanmalı motorlar

11,3

11,1

11,1

7601İşlenmemiş alüminyum

7,3

8,2

10,9

8536Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı

10,4

10,4

10,9

2933Sadece azotlu heterosiklik bileşikler

10,8

12,9

10,8

Diğer

1.052,8

1.012,1

1.080,5

Toplam

2.313,4

2.248,2

2.409,5

DIŞ TİCARET POLİTİKASI ve VERGİLER

Dış Ticaret Politikası

ABD’nin Serbest Ticaret Anlaşması Yaptığı Ülkeler ve DTÖ Müzakereleri
ABD, DTÖ çerçevesinde yürütülen çok taraflı ticaret müzakerelerinin de önde gelen aktörlerinden birisidir. ABD’nin taraf olduğu çok taraflı Serbest Ticaret Anlaşmaları, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA-1994, Meksika ve Kanada’yı kapsamaktadır), ve Orta Amerika ve Dominik Cumhuriyeti Serbest Ticaret Anlaşması (CAFTA-DR)’dır. CAFTA, Kosta Rika, El Salvador, Guatemala, Honduras ve Nikaragua’yı kapsamaktadır.

Diğer taraftan ülkenin ikili STA imzaladığı 20 ülke (Avustralya, Bahreyn, Kanada, Şili, Kolombiya, Kosta Rika, Dominik, El Salvador, Guatemala, Honduras, İsrail, Ürdün, Güney Kore, Meksika, Fas, Nikaragua, Umman, Panama, Peru ve Singapur) bulunmaktadır. Ayrıca, Asya-Pasifik bölgesinden birçok ülkeyi kapsayan Trans-Pasifik Ortaklık Anlaşması’nın müzakereleri başlamıştır. Ayrıca, AB ile geniş kapsamlı bir STA’nın imzalanması gündeme gelmiş olup, söz konusu müzakereler 2013 yılı içerisinde başlamıştır.

Serbest Ticaret Anlaşmaları hakkında detaylı bilgiye, ABD Ticaret Temsilciliği’nin http://www.ustr.gov/trade-agreements/free-trade-agreements adresinden ulaşılması mümkündür.
Söz konusu gelişmeler, bir yandan ABD’nin ithalatında liberalizasyona yol açarken, diğer yandan ABD mallarının üçüncü ülkelerde karşılaştıkları dış ticaret engellerini ortadan kaldırarak ABD ihracatının artırılabilmesi için elverişli bir ortam yaratılmasına neden olmuştur.

Bu durum, ekonomide bir çok endüstride var olan oligopolistik yapının kırılmasına ve firmaların artan maliyetlerini azaltma yönünde, teknolojik ilerleme de dahil olmak üzere, gerekli tedbirleri almalarına yol açmış ve dolayısıyla maliyetlerde yaşanan artış fiyatlara doğrudan yansıtılamamıştır.

Diğer taraftan, ABD, Türkiye dahil birçok ülkeyle, ikili yatırımı ve ticareti teşvik etmek amacıyla yatırım anlaşmaları yapmıştır. Bu anlaşmalar genellikle ithalat ve ihracatı olumlu etkilemekle beraber “en çok tercih edilen” ülke statüsünü de güçlendirmektedir. Bu anlaşmaların diğer faydalarının arasında iş atılımlarının, uluslararası kadro transferlerinin, uluslararası finansal, para ve bankacılık işlemlerinin kolaylaştırılması ile patent, marka ve telif haklarının korunması da sayılabilir. Yabancı yatırımcılara ABD’deki yatırımlarını gerçekleştirmeden önce bu tür anlaşmaların getirdiği imkanları ve kısıtlamaları gözden geçirmeleri tavsiye edilmektedir.

İthalat Rejimi

ABD’nin ithalat politikasının üç temel özelliği şu şekilde sıralanabilir:

• Amerikan halkının ithalat eğiliminin oldukça yüksek düzeyde bulunması,
• Amerikan dolarının uluslararası piyasalarda hakim rolü,
• Mukayeseli olarak ABD iç ekonomik planlamasının yokluğu.

ABD, ithalatının neredeyse tamamını kendi milli parasını kullanarak ödeyen tek ülke olup, diğer ticari ortaklarının aksine cari işlemler açığını (mal ve hizmetler) finanse etmek için ayrıca döviz kazanma çabasına girmemektedir.

ABD’de ihracat ve ithalat ile ilgili kurum Amerika Gümrük ve Sınır Koruma kurumudur (U.S.Customs and Border Protection, http://www.cbp.gov).

GTS – Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi, UNCTAD/GATT çerçevesinde gelişmekte olan ülkelere gelişmiş ülkeler tarafından sağlanan bir dizi tarife tavizini ifade etmektedir. ABD, GTS kapsamında 126 ülkeye yaklaşık 4.980 kalem malın ithalinde gümrük muafiyeti uygulamaktadır. (Detaylı bilgi http://www.ustr.gov/trade-topics/trade-development/preference-programs/generalized-system-preference-gsp adresli web sitesinde mevcuttur).

Söz konusu muafiyetten yararlanabilmek için;

• Ürün GTS listesinde olmalıdır.
• Ürün GTS programı çerçevesinde GTS’den faydalandırılan ülkeler arasında olmalıdır.
• Faydalanan ülke, ilgili üründe GTS’den yararlanabilmelidir.
• Ürün katma değer şartlarını sağlamalıdır.
• Ürün ABD’ye doğrudan faydalanan ülke veya topluluktan ihraç edilmelidir.
• İthalatçı GTS’den yararlanmak istediğini belirtmelidir.

ABD’de gümrükten mal çıkarmanın iki yolu vardır:

1. Gayriresmi Giriş (Informal Entry): Bu sistemde daha az resmi işlem ve doldurulması gereken daha az resmi evrak vardır. Sadece gümrük formu doldurarak ödenmesi gereken gümrük vergilerini ödeyerek ihraç edilen mallar gümrükten çıkarılabilmektedir.

2. Resmi Giriş (Formal Entry): İhraç edilen mallar bazı standartlar ile bazı belgeleri gerektiriyorsa, ilgili belgeler ve doldurulacak resmi evraklar tamamlanarak mallar gümrükten geçirilmektedir. Ancak, 11 Eylül olaylarının ardından ABD limanlarındaki güvenlik önlemleri artırılmış, formaliteler ve kontroller daha da sıkılaştırılmıştır.

İhracat Rejimi

ABD, bir yandan serbest ticaret kavramının öncülüğünü yaparken bir yandan da ulusal çıkarları söz konusu olduğunda ulusal yasalarını ön plana çıkarmakta; iç mevzuatına uymadığı veya milli güvenliğini tehdit ettiğini öne sürerek uluslararası camiada kabul görecek şekilde uluslararası anlaşmalar kapsamındaki istisnai haklarını kullanmaktadır. Özellikle, tarım ve demir-çelik sektöründe aşırı korumacılık uygulayarak yerli üreticiyi uluslararası arenada desteklemektedir. Bu çerçevede, İhracat Geliştirme Programı (EEP) ve Pazar Geliştirme Programı gibi ihracat sübvansiyonlarını uygulamaktadır.

ABD’de ihracata yönelik devlet yardımları, federal ve yerel olmak üzere iki düzeyde yürütülmektedir. Federal düzeydeki yardımlar; Ticaret Bakanlığı, EximBank, Küçük İşletmeler İdaresi, Tarım Bakanlığı, Denizaşırı Özel Yatırım Şirketi, Ticaret ve Gelişme Ajansı ve Dışişleri Bakanlığı tarafından, yerel olarak sağlanan teşvikler ise, eyaletlere bağlı kurumlar tarafından sağlanmaktadır.

İhracatla ilgili olarak alınacak kararlarda Başkan’ın İhracat Konseyi (President’s Export Council) ve Sanayi Danışma Programı (Industry Consultations Program) önemli bir yere sahiptir. Uluslararası ticarette en önde gelen danışma komitesi olan Konseyin amacı; ABD’nin ticarette performansını etkileyebilecek politika ve programlar hakkında tavsiyelerde bulunmak, ihracatın geliştirilmesi için çalışmak, iş çevreleri arasındaki ticaretle ilgili problemlerin çözümüne yardımcı olmak ve iş çevreleri, sanayi, tarım ve resmi kurumlar arasındaki sorunlarda forum görevi yapmaktır. Dış Satım Şirketleri (Foreign Sales Corporations) ise 1984 yılında uygulanmaya başlanan ve firmaların ihracattan sağlanan gelirinin %15-30’unu vergi dışı bırakan bir teşvik uygulamasıdır.

Tarifeler ve Diğer Vergiler

Gümrük Vergileri

Malların ABD’ye ulaşmasından önce ithalatçı taraf malın bütün gümrük vergilerini ödemelidir. ABD’nin Armonize Tarife Cetveli çerçevesinde bütün ithal edilen mallar gümrük vergili veya gümrük vergisiz giriş sınıflandırılmasına tabidir. Gümrük vergileri, ad valorem, spesifik veya kombine olarak uygulanabilmektedir. Bu sınıflandırma için http://www.usitc.gov/tata/hts/index.htm adresinden yararlanmak mümkündür.

Gümrük vergisi ayrıca menşe ülkeye göre değişmektedir. Malların çoğu en çok kayrılan ülke prensibi çerçevesinde vergilendirilmekte olup, birinci sütundaki Genel Vergi oranlarına tabidir. Bu ülkeler dışında kalan ‘normal ticari ilişki’ geliştirilmemiş ülkeler, ikinci sütunda yer alan vergilere tabidirler.

Bazı durumlarda gümrük vergisi alınmamaktadır. Bu durumda malın bu kategoriye girdiğini ispatlamak ithalatçının mükellefiyetidir. Bu ürünler 1 numaralı Genel sütununun altında Özel başlığı altında yer alır. Genel Tercihler Sistemi (GTS) çerçevesinde tanınan vergi istisnaları bu özel sütunda yer almaktadır. Tarife cetvelinin 9 numaralı bölümü diğer istisnaları içermektedir. Burada bazı bilimsel ve kurumsal istisnalar, bireysel istisnalar ve geri gönderilen ABD menşeli mallar yer almaktadır.

ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’nun http://hts.usitc.gov adresinden gümrük vergilerine ulaşılması mümkündür. Ürünler bazında gümrük vergileri ve GTS sisteminden yararlanma imkanına ilişkin bilgiye ise yine aynı kurumun http://dataweb.usitc.gov/scripts/gsp/gsp_tariff.asp adresine 6’li GTİP kodu girilerek ulaşılması mümkündür.

ABD’nin gümrük vergileri göreceli olarak düşüktür. Tüm ürünlerde uyguladığı gümrük vergileri ise DTÖ kapsamında bağlanmıştır. ABD açısından ortalama bağlı tarife oranı % 3,5’tur. Ülkenin 2015 yılında uyguladığı ortalama MFN gümrük vergisi oranı da % 3,5 olup; tarım ürünlerinde ortalama MFN gümrük vergisi % 5,2 oranında iken, sanayi ürünlerinde % 3,2 oranındadır.
Gıda ve tarım ürünlerinden et, konserve ton balığı, süt ürünleri, yer fıstığı, şeker ve şeker içeren ürünler, tütün ve tütün mamullerinde yüksek gümrük vergilerine ek olarak gümrük vergili olarak uygulanan kotalar da pazara girişi zorlaştırmaktadır. Ayrıca süt ürünlerine federal düzeyde verilen birçok destek bulunmaktadır.

Vergiler

ABD’de vergiler federal, eyalet ve yerel idareler düzeyinde toplanmaktadır. Eyaletlerden bazılarında eyalet vergisi bulunmamakta, bunun yerine yerel vergiler olabilmekte, ya da yerel vergiler bulunmayıp eyalet vergisi bulunabilmektedir. Eyalet ve yerel vergiler tüketim, gelir ve/veya satışlar üzerinden olabilmektedir. Bu vergiler federal düzeyde toplanmamaktadır. Federal düzeyde tüketim vergisi uygulanan ürünler alkol, benzin, ulaşım ve iletişim, ozon tabakasına zararlı kimyasallardır. http://taxfoundation.org/ adresinden bütün eyaletlerdeki vergi oranlarına ulaşmak mümkündür.

Her eyalet ve yerel idare kendi özel vergi kanunlarına ve vergi toplama idaresine sahiptir. Birçok vergi kanununu uygulayabilmek için gelirin kazanıldığı coğrafi bölgenin bilinmesi zorunludur. Yabancı uyruklular faiz, kar payı, kira geliri, aylık ücret gibi ABD’de kazandıkları düzenli gelirlerden vergi vermekle yükümlüdürler. Bu vergilerin en fazla uygulandığı oran %35’tir. ABD’de ticari faaliyette bulunan yabancı uyruklular kar üzerinden vergiye tabidirler. Yabancı uyruklu şirketlere kar üzerinden uygulanan en yüksek vergi oranı %35, yerleşik olmayan bireyler için %39,6’dır. Şirketler ayrıca şubeleri için de vergiye tabi olabilirler. Türkiye ve ABD arasında Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması bulunmaktadır.

Tarife Dışı Engeller

ABD, sübvansiyonlara karşı konulan telafi edici vergi (countervailing duty-CVD) ve damping uygulamalarına karşı alınan anti-damping önlemlerine en fazla başvuran ülkelerden biri konumundadır. Bununla beraber, ABD’nin belli  bir ülkeye karşı yürütülen anti-damping ve sübvansiyon soruşturmalarını çoğunlukla eş zamanlı olarak  başlattığı gözlemlenmektedir. Mevcut DTÖ mevzuatı uygulamaya konulan anti-damping ve telafi edici vergi önlemlerinin  5’er yıllık sürelerin sonunda uzatılmasına cevaz vermekte olup, bu durum ABD tarafından sıklıkla kullanılmakta ve ülkemiz ihracatçıları bu uygulamadan olumsuz yönde etkilenmektedir.
Fikri Mülkiyet Hakları – “Special 301 Raporu”

ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) her yıl, ticari ortakları olan ülkelerdeki fikri mülkiyet hakları uygulamalarına yönelik olarak gelişmeleri izlemekte ve ülkeler her yılın Nisan ayında, bu alanda kaydettikleri gelişmelere bağlı olarak her yıl “Special 301 Raporu”nda “İzleme Listesi” veya “Öncelikli İzleme Listesi” ne alınmaktadır. USTR tarafından yıllık olarak yayımlanan “Special 301” Raporu, ilgili Uruguay Round Anlaşması ve 1988 tarihli Geniş Kapsamlı Ticaret ve Rekabet Gücü Yasası (Omnibus Trade and Competitiveness Act) ile güncellenen 1974 tarihli “Ticaret Yasası”na dayalı olarak hazırlanmaktadır.

2015 yılı Special 301 Raporu ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) tarafından 30 Nisan 2015’de yayımlanmıştır. Bu yıl yayımlanan raporda, ABD’nin ticaret ortağı olan 72 ülkenin IPR alanındaki uygulamaları gözden geçirilmektedir. Bu ülkelerin 37’si “Öncelikli İzleme Listesi” veya “İzleme Listesi”nde yer almaktadır. Türkiye 2008 yılına kadar uzun yıllar “Öncelikli İzleme Listesi”nde yer almış, 2008 yılındaki raporda ise “İzleme Listesi”ne yükseltilmiştir. Ülkemiz bu yıl da İzleme Listesinde yer almaktadır.

Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar

1979 Ticaret Anlaşmaları Yasası ile ABD Ticaret Temsilciliği (USTR), standartlar konusunda ABD’nin uluslararası ticaret politikasını belirlemekle yetkili kurum olarak görevlendirilmiştir. Teknik mevzuat ve uygunluk değerlendirme usullerinin genel gözetimi ve koordinasyonu ise ABD Başkanlık Makamı içerisinde yer alan Bütçe ve Yönetim Ofisi tarafından yapılmaktadır. ABD’de federal düzeyde standartlar, teknik düzenleme, uygunluk değerlendirme usulleri genel olarak Standartlar ve Teknoloji Ulusal Enstitüsü (NIST) tarafından geliştirilmekle birlikte, ilgili ürünün özelliğine göre birçok federal birimin yetkisi olabilmektedir.

Bu kapsamda örneğin motorlu taşıtlar ve lastikler konusunda Ulusal Otoyol Trafik Güvenliği İdaresi, tekneler için Birleşik Devletler Sahil Güvenliği, alkol ve tütün mamülleri için Vergi ve Ticaret Bürosu’nun ilgili birimi, gıda, ilaç, kozmetik ve tıbbi cihazlar için Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), et, tavuk ve yumurta ürünleri için Tarım Bakanlığının Gıda Güvenliği Denetim Servisi (FSIS), diğer kurumların görev alanına girmeyen her türlü tüketici ürünü için Ürün Güvenliği Komisyonu (CPSC) ve Çevre Koruma Ajansı (EPA)’nın yetki ve görevleri bulunmaktadır.

Federal düzeyde yapılan bu çalışmalara ilave olarak özel-sektör standart geliştirme organizasyonları da belli ürünlere ilişkin gönüllü standartlar geliştirmektedir. Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü bir özel sektör kuruluşu olup, 1918 yılında standart oluşturan bir kaç kuruluş ve federal ajansların kar amacı gütmeyen federasyonu şeklinde kurulmuştur. ANSI ABD’de özel sektör gönüllü standartlar sistemini koordine eder ve yönetir. ANSI’nin altında ise standart geliştiren birçok özel sektör kuruluşu bulunmaktadır.

Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri (SPS Önlemleri) konusundaki sorumluluk ise Federal düzeyde ürünün ve teşkil ettiği riskin çeşidine göre birden fazla birim tarafından paylaşılmakta olup, eyaletlerin de federal hükümet tarafından kontrol edilen farklı düzenlemeleri bulunmaktadır. İzlenmesi gereken prosedürler ürüne ve ithalatın gerçekleştirildiği eyalete göre değişmekle birlikte, söz konusu başlık altında yürütülen işlemler en az 30 farklı yasanın kuralları çerçevesinde 15 farklı birimin kontrolü altında gerçekleşmektedir.

ABD’de standartlar, teknik mevzuat ve uygunluk denetimi ile SPS önlemleri konusunda çok fazla birimin yer alması yanında, uygulamaların karmaşıklığı, gümrük işlemlerinin uzun sürmesi ve denetlemelerin detaylı olması ihracatçılarımızı ABD pazarına girişte zorlamaktadır. Özellikle FDA’nın gıda, ilaç, kozmetik ve tıbbi cihaz ürünleri konusunda; gümrük girişlerinde detaylı raporlama istemesi, analizlerin ve kontrollerin uzun sürmesi, FDA uygulamalarındaki sık değişiklikler ve değişikliklerden haberdar olmanın zor olması (değişikliklerin üye firmalara duyurulmaması), FDA güncellemelerinin ve kayıt aşamasının uzun sürmesi, etiketleme standartları ve onay sürecinin uzun sürmesi konusunda ihracatçılarımız sorunlar ile karşılaşabilmektedir.

Hükümet dışında standart üreten en büyük grup ticari dernekler olup, savunma standartları Savunma Bakanlığı tarafından oluşturulmaktadır. Sayıları çok az da olsa kendi başına standart yaratacak pazar gücüne sahip firmalar da bulunmaktadır.

http://www.nist.gov/standardsgov/findingstandards.cfm ve http://gsi.nist.gov/global/index.cfm/L1-5/L2-44/A-171 adreslerinden standartlara ulaşılabilmektedir.

ABD Ulusal Standartlar Enstitüsü’nün web sitesinde de ürün bazında standartlar bulunmaktadır.
http://www.ansi.org/standards_activities/domestic_programs/overview.aspx?menuid=3

Türkiye ile Ticaret

Genel Durum

ABD 2017 yılında ülkemizin en önemli 5. ihraç pazarı konumundadır ve söz konusu ülkeye ihracatımızın toplam ihracatımız içerisindeki payı %5,5’dir.

ABD ile son yıllardaki ticaretimizin incelendiğinde, ülkemiz aleyhine dış ticaret açığı verildiği gözlenmektedir. Ancak ABD ile ticaretimizde dış ticaret açığımız son 3 yılda giderek azalarak, 2017 yılında bir önceki yıla göre %22,4 azalma göstererek 3,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

Türkiye’nin ABD’ye ihracatı genel olarak artış eğilimindedir. 2000 yılında 3,1 milyar dolar olan ihracat 2017 yılında 8,7 milyar dolara ulaşmıştır. 2014, 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %12,4, %0,9 ve %3,6 oranında artan ABD’ye ihracatımız 2017 yılında ise bir önceki yıla göre %30,7 oranında artış göstermiştir.

Türkiye, 2017 yılında ABD pazarında %0,4 pay ile 34. büyük tedarikçidir (ABD’nin ithalatında ÇHC %22’lik payla 1., Meksika %13’lük payla 2. ve Kanada  %13’lük payla 3. sırada).

Diğer taraftan, 2017 yılında ABD’den ithalatımız bir önceki yıla göre %9,9 artış ile 11,9 milyar dolar olmuştur. Bu durumda 2017 yılında dış ticaret açığımız bir önceki yıla göre %22,4 azalmış ve ülkemiz aleyhine 3,3 milyar dolarlık ticaret açığı oluşmuştur.

2017 yılında Türkiye ABD’nin ihracatında %0,6’lık payıyla 28. sırada yer almaktadır (Kanada %18,3’lük payla 1., Meksika %15,7’lik payla 2. ve ÇHC %8,4’lük payla 3. sırada).

Yıllar İtibarıyla Türkiye-ABD Dış Ticareti (Milyon $)

YılİhracatİthalatHacimDenge
2000

3.135

3.911

7.046

-776

2001

3.126

3.261

6.387

-135

2002

3.356

3.099

6.455

257

2003

3.752

3.496

7.248

256

2004

4.860

4.745

9.605

115

2005

4.911

5.376

10.287

-465

2006

5.061

6.261

11.322

-1.200

2007

4.171

8.166

12.337

-3.995

2008

4.300

11.976

16.276

-7.676

2009

3.223

8.576

11.799

-5.353

2010

3.763

12.319

16.082

-8.556

2011

4.584

16.034

20.618

-11.450

2012

5.604

14.131

19.735

-8.527

2013

5.640

12.596

18.232

-6.960

2014

6.341

12.727

19.068

-6.386

2015

6.395

11.141

17.524

-4.730

2016

6.623

10.867

17.490

-4.244

2017

8.654

11.951

20.605

-3.297

2017 (Ocak-Mayıs)

3.525

4.555

8.081

-1.030

2018 (Ocak-Mayıs)

3.212

5.111

8.323

-1.899

Kaynak: TÜİK 

ABD’ye İHRACATIMIZ

2017 yılında ABD’ye ihracatımız bir önceki yıla göre %30,7 oranında artış göstererek 8,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkemizden ABD’ye en çok demir-çelik ürünleri ile otomotiv aksam ve parçaları ihraç edilmektedir. Tekstil & hazır giyim, tarım & gıda, makine ve hava taşıtları ile bunların aksam ve parçaları da ABD’ye ihraç ettiğimiz diğer önemli ürün gruplarıdır.

ABD’ye İhracatımızda Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİPÜRÜNLER

2015

2016

2017

8703Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları

302.800

70.228

774.098

8802Diğer hava taşıtları, uzay araçları

6.802

11.967

450.742

5702Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim, sumak, karaman vb)

229.389

294.972

429.126

2710Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar

38.219

80.975

333.831

7214Demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş, burulmuş, çekilmiş)

563.180

531.113

312.119

6802Yontulmaya, inşaata elverişli işlenmiş taşlar (kayagan hariç)

320.335

282.782

291.282

8803Balon, hava gemisi, planör vb. Diğer hava taşıtlarının aksam ve parçaları

274.279

263.872

272.292

9999Başka yerde belirtilmemiş ürünler

173.684

174.998

267.762

8411Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri

231.174

255.068

266.677

7113Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası

154.868

206.934

259.231

7210Demir/çelik yassı mamul, kaplı, sıvanmış (600mm. Den geniş)

18.572

60.365

222.754

8708Kara taşıtları için aksam, parçaları

226.891

195.931

210.877

8704Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar

33

209.777

202.298

6302Yatak çarşafı, masa örtüleri, tuvalet, mutfak bezleri

172.166

197.031

201.202

7209Demir/çelik yassı mamul, soğuk haddelenmiş kaplanmış (600mm. Den geniş)

26.179

106.706

196.055

8701Traktörler

178.834

167.092

147.899

2401Yaprak tütün ve tütün döküntüleri

135.208

150.137

143.697

8418Buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları

101.850

108.716

128.181

7306Demir/çelikten diğer tüpler, borular, içi boş profiller

127.730

53.969

115.614

4009Vulkanize edilmiş kauçuktan boru ve hortumlar ve donanımları

52.876

52.807

79.383

1704Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil)

49.157

77.113

74.920

2523Çimento

29.604

72.248

66.563

6907Karo, küpler vb. Eşya-cilasız/sırsız seramikten

869

1.424

65.898

9401Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam-parçaları

76.537

75.466

65.444

7208Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. fazla

133.624

91.874

64.800

6204Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, ceket vs.

34.219

43.494

60.952

5511Suni-sentetik devamsız elyaftan iplikler (perakende)

43.745

41.551

59.491

9303Diğer ateşli silahlar

60.547

70.231

59.037

1509Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş)

8.015

15.955

57.579

7202Ferro alyajlar

24.704

42.948

56.491

2106Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları

47.080

52.757

54.615

5407Sentetik iplik, monofil, şeritlerle dokumalar

67.953

56.717

53.312

2009Meyve ve sebze suları (fermente edilmemiş, alkol katılmamış)

39.663

47.783

51.226

5603Dokunmamış mensucat (emdirilmiş)

34.219

41.816

49.887

8409İçten yanmalı, pistonlu motorların aksam-parçaları

72.304

61.399

49.821

8702Toplu halde yolcu taşımağa mahsus motorlu taşıtlar

50.960

43.702

48.972

7213Demir/çelik filmaşin (sıcak haddelenmiş, rulo halinde)

96.440

44.151

48.176

6109Tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası (örme)

41.901

45.255

47.121

813Meyve (kurutulmuş) (0801, 0806’de kiler hariç)08. fasıldaki sert ve kabukluların

54.854

45.853

45.411

1201Soya fasulyesi

1.078

99.755

41.208

Diğer

2.093.790

2.076.784

2.228.947

Toplam

6.396.332

6.623.716

8.654.991

Kaynak: Trademap

ABD’den İthalatımız

Türkiye’nin 2017 yılında ABD’den gerçekleştirdiği ithalat bir önceki yıla göre %9,9 artış ile 11,9 milyar dolar olmuştur. Demir çelik ürünleri, hava taşıtları, uzay araçları, pamuk, turbojetler, yatlar, taşkömürü, dozlandırılmış ilaç, şeker pancarı, şeker, serum, aşı, tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan alet ve cihazlar, soya fasulyesi, hava taşıtlarının aksam ve parçaları, petrol gazları, kabuklu meyveler, ortopedik cihazlar, altın, binek otomobiller ve otomatik bilgi işlem makineleri ile üniteleri 2017 yılında ABD’den ithal ettiğimiz başlıca ürün gruplarıdır.

ABD’den İthalatımızda Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER

2015

2016

2017

7204Demir/çelik döküntü ve hurdaları, bunların külçeleri

1.014.045

734.847

1.125.157

8802Diğer hava taşıtları, uzay araçları

1.581.687

2.084.009

988.504

5201Pamuk (kardesiz, taranmamış)

527.652

518.926

733.246

8411Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri

316.886

410.059

718.426

8903Yatlar, diğer eğlence ve spor teknesi; kürekli kayık, kano

3.170

1.984

412.441

2701Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak vb. Katı yakıtlar

214.751

104.135

325.571

3004Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)

367.629

344.914

319.407

2303Nişastacılık, şeker pancarı, şeker ve içki sanayinin artık ve posaları

69.497

197.988

317.537

2713Petrol yağlarının/bitümenli minerallerden elde edilen yağların kalıntıları

252.504

204.166

291.619

9999Başka yerde belirtilmemiş ürünler

259.836

243.688

253.430

3002İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler

166.767

193.115

243.538

2711Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar

109.603

135.793

200.019

9018Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları

209.637

195.851

189.373

1201Soya fasulyesi

338.851

173.841

174.767

8803Balon, hava gemisi, planör vb. Diğer hava taşıtlarının aksam ve parçaları

113.680

135.223

166.514

802Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş)

130.203

160.350

159.138

8708Kara taşıtları için aksam, parçaları

111.840

103.850

154.755

4703Sodalı ve sülfatlı odun hamuru

178.912

146.586

148.447

2710Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar

111.282

89.586

139.038

9021Ortopedik cihazlar, kırıklara mahsus cihazlar, işitme cihazı vb.

133.137

122.768

114.488

4804Kraft kağıt/kartonlar-sıvanmamış-rulo veya tabaka halinde

150.874

97.784

106.711

7108Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde)

51.050

104.194

105.845

3904Vinil klorür/halojenli diğer olefin polimerleri (ilk şekilde)

123.376

70.803

105.838

9022Radyasyonlu cihazlar, x ışınlı jeneratörler, tedavi koltukları

75.587

73.886

93.168

4401Yakmaya mahsus ağaçlar; yonga, talaş, döküntü, kırıntı vb

135.890

110.693

90.634

7308Demir/çelikten inşaat ve aksamı

61.112

11.637

90.467

8481Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil

71.068

75.743

89.322

7508Nikelden diğer eşya

85.987

84.632

89.207

8703Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları

197.165

128.729

86.977

8471Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri

76.623

74.199

83.137

8517Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar

61.585

72.194

78.849

8413Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri

64.248

65.912

70.737

2704Taşkömürü, linyit ve turbdan elde edilen kok/sömikok, karni kömürü

0

1

70.717

9027Fiziksel, kimyasal tahlillere mahsus cihazlar, mikrotomlar

61.584

65.723

69.638

3822Laboratuarlarda, teşhiste kullanılan karma reaktifler

62.793

59.870

65.341

8536Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı

42.102

47.405

59.033

8108Titanyum ve titanyumdan eşya (döküntü, hurda dahil)

37.143

55.337

55.602

4002Sentetik kauçuk, taklit kauçuk, stiren-butadien kauçuğu vb

55.686

48.615

54.098

2401Yaprak tütün ve tütün döküntüleri

41.813

61.001

52.271

8421Santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma cihazları

55.528

57.248

51.427

Diğer

3.405.262

3.200.513

3.202.847

TOPLAM

11.128.045

10.867.798

11.947.281

Kaynak: Trademap

Türkiye ile ABD Arasındaki Anlaşma ve Protokoller

Anlaşma Adıİmza TarihiRG Tarih ve No’su
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması03.12.198513.08.1989-20251
Çifte Vergilendirmeyi Önleme26.03.199631.12.1997-23217
Ticaret ve Yatırım Çerçeve Anlaşması (TIFA)29.09.199911.02.2000-23961

Yukarıda mezkur Anlaşmaların yürütülmesine ilişkin bir sorun bulunmamaktadır.

ABD ile halihazırda müzakereleri devam eden bir Anlaşma bulunmamaktadır. Ancak, Avrupa Birliği (AB) ile ABD arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA) unsurunu da içeren kapsamlı bir Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) tesis edilmesine yönelik müzakereler ülkemizce yakından izlenmektedir.

ABD Başkanı Barack Obama’nın 2009 yılı Nisan ayında ülkemizi ziyareti sırasında Sayın Cumhurbaşkanımızla gerçekleştirdiği ikili görüşmelerde, Türkiye-ABD ikili ticari ve ekonomik ilişkilerini model ortaklık seviyesine yükseltmek hususunda mutabık kalınmıştır. Ardından, ETSİÇ (Türkiye-ABD Ekonomik ve Ticari Stratejik İşbirliği Çerçevesi) mekanizmasının kurulması kararlaştırılmış, iki taraftan da ikişer Bakan Koordinatör Bakan olarak seçilmiştir.

ETSİÇ Bakanlar düzeyindeki 1. Toplantısı 19 Ekim 2010 tarihinde Washington’da, 2. Toplantısı 26 Haziran 2012 tarihinde Ankara’da gerçekleşmiştir. ETSİÇ 3. Bakanlar Toplantısı ise 14 Mayıs 2014 tarihinde Washington’da gerçekleştirilmiştir. ETSİÇ 4. Bakanlar Toplantısının ise 2017 yılında Ankara’da yapılması planlanmaktadır.

1999 tarihinde imzalanan Ticaret ve Yatırım Çerçeve Anlaşması (TIFA) kapsamında gerçekleştirilen toplantılara Müsteşar Yardımcısı başkanlık etmektedir. ABD tarafında muhatap makam ABD Ticaret Temsilciliği’dir.

Ocak 2002’de Türkiye-ABD Ekonomik Ortaklık Konseyi (EOK) kurulmuştur. Ekonomik Ortaklık Konseyi, iki ülke arasındaki ilişkilerin, başta ekonomik ilişkiler olmak üzere bütün unsurlarının yerine getirilmesini sağlamak üzere kurulmuş olup, iki ülkenin Dışişleri Bakanlıkları tarafından yürütülmektedir. 11. Dönem EOK Toplantısı 11-12 Şubat 2015 tarihlerinde Vaşington’da gerçekleşmiştir. EOK Toplantılarına Müsteşar/Müsteşar Yardımcısı başkanlık etmektedir.

Türkiye – ABD Yatırım İlişkileri

ABD ile Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması (YKTK) Anlaşması 3 Aralık 1985 tarihinde Vaşington’da imzalanmıştır. Anlaşma, 18 Mayıs 1990 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile Türkiye’ye giren yabancı sermaye miktarı çok büyük artışlar göstermiştir. Aynı eğilim, ABD kaynaklı yabancı yatırım istatistiklerinde de görülmektedir.

ABD’nin Ülkemizdeki Doğrudan Yatırımları

Türkiye’deki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) kaynaklı doğrudan yatırımlar 2002-2016/Ekim tarihleri arasında toplam 11,1 milyar dolara ulaşmış olup, ABD bu rakamla Türkiye’de doğrudan yatırım yapan ülkeler arasında Hollanda’nın (21,6 milyar dolar) ardından 2. sırada yer almaktadır. 2106 yılı Ekim ayı itibarıyla ise 324 milyon dolar ile Hollanda, Azerbaycan, İngiltere, Almanya ve Avusturya’nın ardından 6.sıradadır.

Türkiye’nin ABD’deki doğrudan yatırım tutarı

Türkiye’nin ABD’deki doğrudan yatırım tutarı; T.C. Merkez Bankası verilerine göre, 2016 yılı ilk 8 ayında 562 milyon dolar olmuş, 2002-2016/Ağustos tarihleri arasında ise toplam 3,7 milyar dolara ulaşmıştır.

Türkiye-ABD Ticari İlişkilerinde Gündemde Olan Konular

Son dönemde gerçekleştirilen TIFA Toplantıları ile, ABD’ye yönelik olarak gerçekleştirilen üst düzey ziyaretlerde de gündeme getirilen, Türk-ABD ilişkilerinde gündemde olan konular aşağıda özetlenmiştir:

Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS)

Türkiye’nin hali hazırda ABD ile bir serbest ticaret anlaşması ya da tercihli ticaret düzenlemesi gibi, tek taraflı ya da karşılıklı ticaretteki gümrük vergilerinin kaldırılması ya da kademeli olarak düşürülmesini düzenleyen herhangi bir anlaşması bulunmamaktadır.

Türk ihracatçılarının ve Türk ürünlerinin ABD pazarına girişinde kullanmakta olduğu tek sistem, ABD’nin, aralarında ülkemizin de bulunduğu 126 gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkeye ve yaklaşık 5.000 ürüne uygulamakta olduğu Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’dir. Söz konusu sistem çerçevesinde belirli bazı ürünlerin, belirlenen limitlerin aşılmaması kaydıyla ABD’ye ithalatlarındaki gümrük vergisi 0’dır.

Ancak faydalanıcı ürün listesine, ülkemiz geleneksel ihraç ürünleri olan tekstil ve giyim eşyası, bazı ayakkabı ve çantalar, valizler ve diğer deriden yapılmış giyim ürünleri dahil değildir. Söz konusu ürünlerin ABD pazarına girişinde uygulanan gümrük vergileri de oldukça yüksek olup, özellikle ucuz işgücü kullanan Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan ve Pakistan gibi ülkeler ile NAFTA Anlaşması çerçevesindeki avantajları kullanan Meksika, anılan ürünlerde ABD’nin başlıca tedarikçileri konumundadırlar.

ABD tarafından uygulanmakta olan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi her yılın sonunda ABD Temsilciler Meclisi ve Senato’su tarafından kabul edilen ve ABD Başkanı’nca imzalanan bir Kanun’la uzatılmaktadır. GTS’yi yıllık olarak uzatan kanunun imzalanma sürecinde gecikme yaşandığı durumlarda ise genellikle kanunun imzalanması ile birlikte vergi indirimi geriye dönük olarak uygulanmaktadır.

ABD Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) uygulaması, 29 Temmuz 2015 tarihinde yürürlüğe girmek üzere 29 Haziran 2015 tarihinde ABD Başkanı tarafından onaylanmak sureti ile yenilenmiş bulunmaktadır.

Üçüncü Ülkelerle İşbirliği İmkanları

ABD’nin ülkemiz üzerinden Orta Doğu, Orta Asya ve Kuzey Afrika gibi gelişen pazarlara açılma olanağı; Türkiye’nin de ABD üzerinden Latin Amerika ve Kanada pazarlarına erişim imkanı bulunmaktadır. Ayrıca; Panama gibi Latin Amerika ülkeleri üzerinden ülkemizin Amerika pazarına açılma fırsatı bulunmaktadır ve bu anlamda ABD ve Türk firmalarının özelikle dağıtım merkezleri açısından işbirliği oluşturması ülkemizin faydasına olacaktır. İşbirliği projelerinin sektör bazındaki organizasyonlarla yürütülmesinin yanı sıra, bölgelerin sektör potansiyellerinin farklılık arz etmesi nedeniyle, ülkemizdeki bölgeler ve şehirler ve ABD’deki eyaletler ve bölgeler bazında kurulacak özel sektör komisyonları aracılığı ile görüşmelerin derinleştirilmesi faydalı olacaktır.

Genel olarak; Türk ve ABD’li firmalarının Orta Doğu, Orta Asya ve Afrika ülkelerinde yenilenebilir enerji, ulaşım ve altyapı, gayrimenkul, finans hizmetleri, profesyonel ve teknik hizmetler, doğal kaynaklar ve madencilik, turizm, bilgi ve iletişim teknolojileri, denizcilik, eğitim, sağlık hizmetleri, lojistik ve dağıtım merkezleri, film ve eğlence sektörü, kimyasallar ve eczacılık, metaller ve plastik üretimi, tüketim malları, tarım endüstrisi ve otomotiv sektörüne yönelik işbirliği imkânları bulunmaktadır.

Üçüncü ülkelere yönelik ticaretin ve yatırımın geliştirilmesi amacıyla mevcut işbirliklerinin yanı sıra düzenlenebilecek işbirliği mekanizmaları arasında;

  • Anılan sektörlere yönelik ortak yatırım projeleri,
  • Potansiyel arz eden pazarlara erişim için stratejik önem arz eden bölgelerde ortak dağıtım merkezlerinin kurulması,
  • Hizmetler ve ileri teknoloji ürün ve hizmetlerinin üçüncü ülkelere ticaretini artırmak amacıyla ortak araştırma ve geliştirme projeleri,
  • Türk ve ABD’li üniversiteler ve araştırma kuruluşların öncülüğü ile üçüncü ülkelerde üniversiteler ve araştırma merkezlerinin kurulması,
  • Özellikle yenilenebilir enerji başta olmak üzere enerji konusunda ülkemizde faaliyet gösterecek ve ABD ile ortaklaşa kurulacak kurumlar ve ortaklaşa geliştirilecek enerji projeleri bulunmaktadır.

Türk ve ABD’li firmaların işbirliği imkanlarının özellikle ABD’nin “İkili Yatırım Anlaşması”nın bulunduğu üçüncü ülkelerde gerçekleştirilmesinin Türkiye için avantaj oluşturacağı ve zaten yatırım potansiyelimizin ve avantajımız bulunduğu ülkelerin yanı sıra yatırım portföyümüzün çeşitlendirilebileceği düşünülmektedir. Dolayısıyla üçünü ülkelerdeki ortak projeler ve yatırımlarda Orta Doğu, Orta Asya ve Afrika ülkeleri yanı sıra Bolivya, Ekvator, Honduras, Panama ve Trinidad&Tobago gibi Latin Amerika ülkelerinin de gündeme alınmasının önem arz ettiği düşünülmektedir.

ABD’nin Trans-Pasifik Ortaklık Anlaşması imzalamayı düşündüğü Avustralya, Brunei, Şili, Malezya, Yeni Zelanda, Peru, Singapur, Vietnam ve Serbest Ticaret Anlaşmasının bulunduğu Bahreyn, Kolombiya, Kosta Rika, Guatemala ve Peru gibi ülkelerde söz konusu anlaşmaların sunduğu yatırım ayrıcalıklarından faydalanabilmek adına ortak işbirliği projeleri ülkemiz lehine olacaktır. Bunun yanı sıra yatırım teşvikleri ve yatırım potansiyeli açısından değerlendirildiğinde; Hindistan, Vietnam ve Singapur gibi Asya ülkelerinde ortak yatırım ve proje işbirliklerinin geliştirilebileceği düşünülmektedir.

Ticaret Politikası Önlemleri

ABD, sübvansiyonlara karşı konulan telafi edici vergi (countervailing duty-CVD) ve damping uygulamalarına karşı alınan anti-damping önlemlerine en fazla başvuran ülkelerden biri konumundadır. Bununla beraber, ABD’nin belli  bir ülkeye karşı yürütülen anti-damping ve sübvansiyon soruşturmalarını çoğunlukla eş zamanlı olarak  başlattığı gözlemlenmektedir. Mevcut DTÖ mevzuatı uygulamaya konulan anti-damping ve telafi edici vergi önlemlerinin  5’er yıllık sürelerin sonunda uzatılmasına cevaz vermekte olup, bu durum ABD tarafından sıklıkla kullanılmakta ve ülkemiz ihracatçıları bu uygulamadan olumsuz yönde etkilenmektedir.

Fikri Mülkiyet Hakları – “Special 301 Raporu”

ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) her yıl, ticari ortakları olan ülkelerdeki fikri mülkiyet hakları uygulamalarına yönelik olarak gelişmeleri izlemekte ve ülkeler her yılın Nisan ayında, bu alanda kaydettikleri gelişmelere bağlı olarak her yıl “Special 301 Raporu’nda “İzleme Listesi” veya “Öncelikli İzleme Listesi” ne alınmaktadır. USTR tarafından yıllık olarak yayımlanan “Special 301” Raporu, ilgili Uruguay Round Anlaşması ve 1988 tarihli Geniş Kapsamlı Ticaret ve Rekabet Gücü Yasası (Omnibus Trade and Competitiveness Act) ile güncellenen 1974 tarihli Ticaret Yasası’na dayalı olarak hazırlanmaktadır.

2015 yılı Special 301 Raporu ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) tarafından 30 Nisan 2015’de yayımlanmıştır. Bu yıl yayımlanan raporda, ABD’nin ticaret ortağı olan 72 ülkenin IPR alanındaki uygulamaları gözden geçirilmektedir. Bu ülkelerin 37’si “Öncelikli İzleme Listesi” veya “İzleme Listesi”nde yer almaktadır. Türkiye 2008 yılına kadar uzun yıllar “Öncelikli İzleme Listesi”nde yer almış, 2008 yılındaki raporda ise “İzleme Listesi”ne yükseltilmiştir. Ülkemiz bu yıl da İzleme Listesinde yer almaktadır.

Pazar ile İlgili Bilgiler

Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları

USTR her yıl, ticari ortakları olan ülkelerdeki fikri mülkiyet hakları uygulamalarına yönelik olarak gelişmeleri izlemekte ve ülkeler her yılın Nisan ayının başında, bu alanda kaydettikleri gelişmelere bağlı olarak her yıl “İzleme Listesi” veya “Öncelikli İzleme Listesi” ne alınmaktadır.

“2012 yılı Special 301” Raporu Nisan 2012 tarihinde yayımlanmıştır. Rapor çerçevesinde Türkiye 2012 yılında da İzleme Listesi’nde yer almaya devam etmiştir. Raporda Türkiye’nin 2011 yılında fikri mülkiyet hakları konusundaki yaptırım otoritelerinin gücünün artması ve fikri mülkiyet haklarına yönelik özel- kamu işbirliği konuları olumlu olarak değerlendirilirken; internet ve dijital medyada fikri mülkiyet hakları açısından problemler olduğu belirtilmiştir.

Sözkonusu, raporda İzleme Listesinde yer alan diğer ülkeler Belarus, Bolivya, Brezilya, Brunei, Dominik Cumhuriyeti, Ekvator, Filipinler, Finlandiya, Guatemala, İtalya, Jamaika, Kolombiya, Kosta Rika Kuveyt, Lübnan, Meksika, Mısır, Norveç, Özbekistan, Peru, Romanya, Tacikistan, Türkmenistan, Vietnam ve Yunanistan yer almaktadır. Öncelikli İzleme Listesi’nde yer alan ülkeler ise Arjantin, Cezayir, Kanada, Şili, Çin, Hindistan, Endonezya, İsrail, Pakistan, Rusya, Tayland, Ukrayna, Venezüella olarak sıralanmaktadır.

Dağıtım Kanalları

İthalat hacmi ile dünyanın en büyük pazarı olan ABD’ye ihracatta, uygulanacak stratejinin çok iyi belirlenmesi ve pazar araştırmasının da en ince detayına kadar derinleştirilmesi gerekir. Rakiplerin fazla olduğu, gelişkin bir pazara girildiği unutulmamalıdır. Pazar araştırılırken pek çok bilgiye elektronik ortamda kolaylıkla ulaşılması (ABD’nin gümrük vergileri, dış ticaret istatistikleri, denetim kurumlarının web sayfaları vb ,), ihracatçılar açısından bir avantaj oluşturmaktadır.

Fuarlara katılım, dağıtım zincirinin diğer halkalarına ulaşmak için önemli bir fırsattır. ABD pazarı rekabete açık olması nedeniyle ürün tasarımı ve ambalaj konusunda oldukça hassas davranılması gereken bir pazardır. ABD’de dağıtım kanallarının ilk halkasını büyük toptancı firmalar (wholesalers) oluşturmaktadır Bu firmalardan birçoğunun işi ithalat ve dağıtım yapmak olup, ithal ettikleri malı broker ve/veya alt dağıtıcı firmalar aracılığı ile satmaktadır.Böylece ithal ettikleri malı satan firma ile nihai tüketiciyi karşı karşıya getirmemekte ve pazarın kontrolünü ellerinde tutmaktadırlar.

Pazarın işleyişinin farklı olması sebebiyle, ABD’deki firmalarla işbirliği yapmak ya da Amerikalıların çalışacağı ofis kurmak da bir başka alternatif olarak değerlendirilebilir. Doğrudan pazarlama veya satış mağazası/bürosu açma olanağı da mevcuttur. Ancak kurulacak firmanın muhasebe kayıtlarının tutulması, vergi ve benzeri hukuki sorumlulukların yerine getirilmesi için CPA denilen Yeminli Mali Müşavir ile çalışmak zorunluluğu vardır. ABD’de vergi mükellefiyetinin çok ağır yaptırımları bulunmaktadır.

Pazarda başarılı olmak için; pazarda yer alabilmenin süresi uzun olabileceğinden başlangıç maliyetlerinin düşük tutulması, satış sözleşmesinde belirtilen hususlara titizlikle uyulması, doğru pazarlama stratejisi oluşturabilmek için; ürünün pazara uygunluğu, dağıtım kanalları, Amerikan tüketicisinin zevk ve tercihlerinin değerlendirilmesi gibi konularda bilgi sahibi olmak çok önemlidir.

Tüketici Tercihleri

ABD’de kişi başına milli gelir 45.000 Dolar’ın üzerindedir. Bu özelliği ile ABD özellikle gıda ve tekstil sektörlerinde büyüyen dengeli bir pazar özelliğini taşımakta olup, ülke tüketicileri markadan çok kalite ve fiyata önem vermektedir. Amerikan tüketicisinin haklarını çok iyi bilmesi ve bu haklarını koruması da pazarın bir diğer önemli özelliğidir.

ABD tüketiminde ithal mallarına yönelik talep esnekliğini ölçmek amacıyla yapılan bir araştırmada ithalata yönelik talep esnekliğinin pozitif ve önemli ölçüde yüksek olduğu tespit edilmiştir.Bu durum, yerli malların fiyatındaki artış karşısında Amerikan tüketicisinin ithal mallara olan talebinin fiyattaki artıştan daha fazla arttığı anlamına gelmektedir.Dolayısıyla, Amerikan tüketicisi fiyat değişikliklerine son derece hassastır.Bu nedenle, Amerika’ya yönelik ticarette fiyatın iyi tespit edilmesi son derece önemlidir.

Bu ülke piyasası, pek çok üretici ve tüketici örgütünden oluşan özdenetimi yüksek, oldukça korumacı bir yapıya sahiptir. Bu çerçevede, ülkedeki mevzuat ve yasal düzenlemeler hakkında çok iyi bilgi sahibi olunması gerekmektedir.

ABD Tüketici Ürünleri Güvenliği Komisyonu (CPSC) tarafından hazırlanan “Tüketici Ürünleri Güvenliğini Geliştirme Kanunu” 14 Ağustos 2008 tarihinde ABD Başkanı tarafından onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Komisyon, binlerce çeşit tüketici ürünlerinin yol açabileceği yaralanma ve ölüm riskine karşı tüketiciyi koruyucu önlemler almakla yükümlüdür. Kimyasal, mekanik, elektrik ya da yangın ile ilgili tehlike barındırabilecek ürünlere karşı düzenlenen Kanun, ABD’ye ihracatımız açısından önem arz etmektedir.

Kanun kapsamında ABD’ye ihracat yapan girişimcilerimizin başvuracağı ve CPSC tarafından yetkilendirilmiş ülkemizde yerleşik laboratuarın listesine http://www.cpsc.gov/cgi-bin/labsearch/ adresli web-sitesinden ulaşılabilmektedir.

ABD, dünyadaki en büyük tekstil ve hazır giyim tüketici kitlesini oluşturmaktadır. Amerikalı tüketicilerin giyim eşyası, ev tekstili ve halı satın alma isteği ve merakı, gelişmekte olan ülkelerden dış göç nedeniyle daha da hızlı artmaktadır.

Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme

İşaretleme ve Menşe Ülke

ABD Gümrük Kanunları, dışarıda üretilerek ithal edilen her malın görülebilir bir yerinde İngilizce, okunur ve kalıcı olarak geldiği ülkenin adının yazılmasını öngörmektedir. Kalıcı olma süresi, malın en son kullanıcısına ulaşmasına kadar geçen süredir. Bazı durumlarda her bir malın değil de her bir konteynerin markalanması mümkün bulunmaktadır.

Ayrıca, son kullanıcısının bizzat ithalatçı olduğu malların, markalanması fiziki olarak mümkün olmayan malların, zarar verilmeden markalanması mümkün olmayan malların, 20 yıldan yaşlı malların ve konteynerin markalanmasının, makul bir şekilde ürünün hangi ülkede üretildiğini göstermeye yettiği malların markalanması gerekmemektedir. ABD mülkiyetinde olan mallar, vergiden muaf olan Amerikan balıkçılık ürünleri, ABD’den ihraç edilip geri dönen mallar ve 5 doların altı değerde olup, gümrük girişi yapmayan malların konteynerlerinde da markalama yapılması zorunlu değildir.

Gümrük İdaresine gelen mallar, gerektiği şekilde markalanmamışsa gümrük değerinin %10’u oranında cezaya tabidir. Söz konusu malların gümrük idaresi gözetimi altında işaretlenmesi, imha edilmesi veya ihraç edilmesi halleri cezai durumu ortadan kaldırmaktadır.

Şişeler, kavanozlar ve benzeri saklama kaplarında olduğu gibi ABD’de başka bir ürünle birleştirilmek üzere ithal edilen malların üzerinde, sadece kabın orijininin ülkesi açıkça yer almak zorundadır. Örneğin ‘Bottle Made in Turkey’.

İthal edilen mallar ABD’de yeniden paketlenecekse ithalatçı malları gümrükten çektikten sonra etiklerine zarar vermeyeceğini taahhüt etmeli ya da yeniden paketlemek üzere satıyorsa markalama kurallarını paketleyenlere bildirmelidir.

Özel Menşe Ülke İşaretleme Gerekleri: Bazı ürünler özel menşe ülke markalama düzenlemelerine tabidir. Demir ve çelik borular, rögar kapağı, ızgara ve halkalar, preslenmiş gaz silindirleri, asit veya elektrolitik, soğuk damga, oyma, eriterek yazma yöntemlerinden biriyle markalandırılırlar:

Bıçaklar, cerrahi ekipman, laboratuar malzemeleri, basınçlı kaplar ve bu nevi malzeme, kol saatleri, duvar saatleri, optoelektronik sunum aygıtları özel etiketleme yöntemlerine tabidir.

Yanlış Bilgilendirme: 1946 tarihli Trade-Mark Kanunu’nun 42 numaralı bölümü, ithal edilen hiç bir ürünün üretildiği ülkeden başka bir ülkede veya ABD’de üretildiğine dair yanlış markalandırılamayacağını hükme bağlamıştır. Aynı Kanunun 43. bölümünde de, menşe ülke isminin bir bölümünün bilerek kapatılması, çıkartılması, değiştirilmesi gibi hususların hapis cezası gerektiren suç olarak değerlendirileceği hükmü bulunmaktadır.

ABD’ye gıda ithalatında etiketleme konusunda uyulması gereken hususlarla ilgili
olarak ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nin (FDA) http://www.fda.gov/Food/GuidanceRegulation/GuidanceDocumentsRegulatoryInformation/LabelingNutrition/default.htm sayfasından bilgi almak mümkündür.

Paket ve Ambalajlama

Doğru faturalandırma ve uygun paketleme, paralel giden iki uygulamadır. Malların sistematik olarak faturalandırılması, her pakete marka ve numara konulması, bu numara ve markaların ilgili faturalarda gösterilmesi ithalatçıların gümrükteki işlemlerini kolaylaştırmaktadır.

Eğer her bir paket sadece tek çeşit malla doluysa gümrükte kontrol edilmesi daha kolay olacaktır. ABD gümrüklerinde paketler narkotik olup olmadığını tespit etmek için de kontrol edilmekte, şüphelenilen paketler tam veya yarım olarak açılmakta ve bu da mallara zarar verebilmektedir.

Bu çerçevede tetkiki kolaylaştırıcı bir paketleme yöntemi olarak paletli kargo sistemi önerilmektedir. Bu yöntemde mallar paletlere yüklenilmekte, tetkik sırasında forklifte yüklenerek kısa zamanda işlemden geçirilmektedir. Başka bir yöntem paketin üzerinde narkotik köpeğine geçiş için yeterli boşluğun bırakılmasıdır.

Birçok malın birlikte paketlenmesi halinde gümrük gözetimi altında mallar ayrılmakta veya paket en yüksek gümrük vergili ürünle doluymuş gibi değerlendirilmektedir.

ABD’ye gıda ithalatında Paketleme konusunda ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nin (FDA) http://www.fda.gov/Food/IngredientsPackagingLabeling/default.htm sayfasından bilgi almak mümkündür.

Kamu İhaleleri

Federal düzeyde bütün resmi kurumların 25 000 Dolar’ın üzerindeki ihaleleri ile ilgili bilgiler, http://www.fedbizopps.gov/ adresli web sitesinden takip edilmektedir. ABD Ulaştırma Bakanlığı’nın ihalelerini ise http://www.osdbu.dot.gov/Procurement/ adresli web sitesinden takip etmek mümkündür.

Diğer taraftan ücretli üye olarak kamu ihaleleri ile ilgili bilgi alınabilen http://www.governmentbids.com ve http://www.biddataline.com gibi web sitelerinden de faydalanmak mümkündür.
Şikago Ticaret Ataşeliği tarafından önerilen diğer faydalı kaynaklar ise aşağıda sıralanmaktadır.
• http://www.usaid.gov/iraq/ Irak’ın yeniden yapılandırılması ile ilgili ihaleler,
• http://www.biddataline.com/ Resmi ihaleleri arama sitesi (ücretli üyelik gerekiyor),
• https://www.fpds.gov/ Kamu Alımları Veri Sistemi,
• http://www.nist.gov/admin/od/contract/fedlink.htm Kamu alımları ile ilgili web adresleri,
• http://www.bid-search.com// Kamu ihalelerini arama sitesi,
• http://www.builderdirectory.com/ Müteaahitlik sektörü ile ilgili bilgiler, rehberler,
• http://www.gsa.gov/Portal/gsa/ep/home.do?tabId=0 Genel Hizmetler İdaresi,
• http://www.agc.org/ Amerika Genel Müteahhitler Birliğinin sitesi.
• http://www.buyusa.gov/home/ – U.S. Commercial Service
Diğer taraftan, BM tarafından dünyanın sorunlu bölgelerinde bulunan askeri güçler ve ofisler için çeşitli dönemlerde mal ve hizmet alımları yapılmakta olup söz konusu alımlar için çıkılan ihalelerin listesine http://www.un.org/Depts/ptd/eoi.htm internet adresinden ulaşılabilmektedir.

Bu ihalelere başvurmak isteyen firmaların, http://www.ungm.org internet adresinden ücretsiz olarak BM nezdinde kayıt yaptırmaları gerekmektedir. Kayıt işlemi hakkında detaylı bilgiye http://www.un.org/Depts/ptd adresinden ulaşılabilmektedir.

İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler

Birey odaklı, kişisel inisiyatif ve başarıya önem veren bir kültüre sahip olan Amerikalılar, düşüncelerini pek saklamayan dürüst bir yapıya sahiptirler. Konunun etrafında dolaşmaktan hoşlanmazlar ve doğrudan konuya girerler. Dolayısıyla Amerikalı bir iş adamı eğer iş konusunda olumsuz düşünüyorsa “Hayır” cevabını vermekten çekinmez.

İş görüşmeleri son derecede hızlı bir tempoyla yürümektedir. ABD iş kültüründe “vakit nakittir” kavramı çok ciddi bir şekilde takip edilmektedir. Amerikalılar görüştükleri işadamlarının farklı kültürlerden olduklarının çoğu kez farkına bile varmazlar. İş her zaman için ön plandadır. Toplantıları problem-çözme mantığı içinde yürütürler. Görüşmeler esnasında hızlı ve sonuca odaklı bir mantık yürüten iş adamları, görüşmelerde tıkanma olması halinde, çözüm olabilecek tüm alternatifleri ve seçenekleri ortaya çıkarmaya çaba sarf eder.

Şirket politikaları bakımından her konunun kuralı oluşturulur ve her seviyedeki uzmanlar da bu kurallara uyarlar. Ülkede iş ahlakı son derece kuvvetlidir. İş görüşmelerinde kişisel konuların tartışılmasından hoşlanmazlar. ABD, dünyada iş davalarının en fazla yaşandığı ülkelerden birisidir. Her sektörde ve toplumun her bölümünde uzmanlaşmış avukatlara sahiptirler.

ABD’lilerle iş yaparken iş ortamındaki hiyerarşi, unvanlar ve dereceler önemli olmakla beraber ofis dışında hiç resmi olmayan bir tutum ve samimiyet sergilemek olağandır. Resmi olmayan ve insani ilişkilerde eşitlik olan konulara değer vermektedirler. Bu yüzden karşıdaki kişiyi rahatlatmak için statü kavramını ortadan kaldırma eğilimi içerisindedirler.

Amerikalılar karmaşık görüşmeleri safhalara bölerek yürütürler. Konuları ayırırlar ve belli bir zaman dilimi içerisinde tek bir konuyu işlerler. Amerikalılar tarihi belirtirken ilk olarak ay, gün ve en sonunda da yılı belirtirler. (Örneğin? December 5, 2001 ya da 12/5/01). Bu konu iş ilişkilerinde yanlış anlaşılmalara neden olabilmektedir. Bu yüzden teyit alınmasında ve dikkat edilmesinde fayda vardır.

ABD’de görüşme ve randevulara zamanında gitmek çok önemlidir. Özellikle büyük şehirlerde trafik çok büyük bir problem yaratmakta ve gecikmelere neden olabilmektedir. Bu nedenle, Amerika’daki randevulara biraz daha erkenden hazırlanmak ve eğer gecikilecekse, bu durumu karşı tarafa mutlaka bildirmek gerekmektedir.

İsim sıralaması ilk önce adı, orta adı ve soyadı şeklinde verilmektedir. Tanışılan kişiye ilk önce unvanı, daha sonra da soyadı ile hitap etmekte fayda vardır. Amerikalılarla yeni tanışıldığında hemen ilk isimleri ile çağrılmaları konusunda ısrarda bulunmaları Amerikan iş kültürünün bir parçasıdır. “Dr.”, “Ms.”, “Miss”, “Mrs.”, veya “Mr.” gibi unvanları soyadını daha sonra söyleyerek kullanmak mümkündür.

Amerikan iş kültüründe giyim tarzı bölgesel olarak farklılıklar göstermektedir. Ülkenin bazı kesimlerinde özellikle Doğu bölgesinde herkes takım elbise giymektedir. Batı kıyıları gibi diğer yerlerde ise daha rahat elbiseler tercih edilmektedir. Ancak ülkenin her tarafında yönetici olan kişiler resmi bir biçimde giyinmektedirler.

Pasaport ve Vize İşlemleri

Türk işadamlarımızın ABD’ye seyahatlerinde Göçmenlik Dışı Vize almaları gerekmektedir. Göçmen Olmayan Vize Bölümü Amerika Birleşik Devletleri’ne geçici olarak iş veya turistik amaçlı seyahat eden kişilerin başvurularını değerlendirir. Başvurular sadece randevu yoluyla kabul edilir. 1 Şubat 2010 itibariyle, ABD Ankara Büyükelçiliği’nden ve ABD İstanbul Başkonsolosluğu’ndan yapılacak bütün göçmen olmayan vize başvurularının, elektronik vize başvuru formu olan DS-160’ı internet üzerinden göndermeleri yoluyla yapılması gerekmektedir.

Vize başvurularının planlanan seyehat tarihinden en az 6-8 hafta önceden yapılması tavsiye edilmektedir Vize başvuru randevusu almış başvuru sahiplerinin, randevu tarihinden en az iki iş günü öncesinden DS-160 elektronik formunu internet üzerinden göndermeleri gerekmektedir. Yatırımcı (E) ve Şirketiçi Transfer (L) Vizesine başvurmak için ise DS-160 başvuru formunun onay sayfası dahil tüm belgelerin randevu tarihinden en az on (10) iş günü öncesi ABD Büyükelçiliğine gönderilmesi gerekmektedir. DS-160 ile ilgili detaylı bilgi için “http://turkish.turkey.usembassy.gov/ds160_bilgi.html” linki kullanılabilir.

ABD vizesi için başvuru randevuları; www.usvisa-info.com adresindeki internet sitesi ya da (0850) 252-6355 numaralı telefon aracılığıyla alınılabilmektedir. ABD’den arayan başvuru sahipleri için ise (703) 439-2348 numaralı telefon hizmet vermektedir. Söz konusu telefon hatlarına yapılacak yerel aramalar ücretsizdir. Randevu almak için ayrıca ücret ödemek gereği bulunmamaktadır ve randevu ücreti, vize başvuru ücretinin içinden tahsil edilmektedir.

Başvuru sahipleri, çağrı ve bilgi merkezi aracılığıyla randevularını (Mart 2012’ye kadar Pazartesi-Cuma günleri 07:00-21:00 saatleri arasında), 07:00-19:00 saatleri arasında alabilmektedir. Vize başvuru ücretlerini nakit olarak ödemek isteyen başvuru sahipleri, ödemelerini Akbank şubelerinde TL olarak, kredi kartı ile ödeme yapmak isteyen başvuru sahipleri ise otomatik telefon sisteminden veya www.usvisa-info.com adresinden ABD Doları olarak ödeyebilmektedir.

Başvuru sahiplerinin pasaportları, başvuru sırasında seçmiş oldukları PTT şubesine gönderilmekte olup kurye ile gönderi için ayrıca ücret gerekmemektedir. Göçmen Olmayan Vize (B1/B2, C/D, F1/F2, M1/M2, I, J1/J2) ücreti 160 Dolardır. Diğer göçmen olmayan vize başvuru ücretleri hakkında bilgi almak için “http://turkish.turkey.usembassy.gov/basvuru_ucreti.html” web sitesi ziyaret edilebilir.

Vize görüşmelerinde, Biometric Data ekibi parmak taraması yapmakta, kimlik, ad, soyad vb. bilgileri parmak izi alınarak kaydedilmektedir. Ayrıca, yolculuk ve başvuru amacı hakkında sorular sorulmaktadır. Başvuru sırasında başvuru formunun yanı sıra vize türüne göre değişen destekleyici belgeler için “http://turkish.turkey.usembassy.gov/destekleyici_belgeler.html” linkinden bilgi alınabilmektedir.

Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri

ABD’de normal çalışma günleri Pazartesi-Cuma arasıdır. Mesai saatleri genelde sabah 08.00-17.00 veya 09.00-18.00 arasıdır.

Yeni Yıl : 1 Ocak
Noel : 25 Aralık
Şükran Günü : Kasım ayının dördüncü Perşembe günü
Ulusal Bağımsızlık Günü : 4 Temmuz
Martin Luther King Günü : Haziran’ın üçüncü Pazartesi günü
Başkan’ın Günü : G. Washington, A. Lincoln’ün doğum günleri anısına her yıl Şubat ayının üçüncü Pazartesi günü
Memorial day (Anma Günü) : Mayıs’ın son Pazartesi günü
İşçi Bayramı : Eylül’ün birinci Pazartesi günü
Columbus Günü : Ekim ayının ikinci Pazartesi günü
Veterans (Armistice) Günü : 11 Kasım

Yerel Saat

Atlas Okyanusu kıyısı Türkiye’den 7 saat, Büyük Okyanus kıyısı ise 10 saat geridir.

İklim

Çok geniş bir coğrafyaya yayılan ABD’nin farklı bölgelerinde farklı iklim özellikleri görülmektedir. Genelde ılıman olan iklim, güneye doğru tropikal özellikle göstermektedir. Hawaii ve Florida’da tropik, Alaska’da kutup iklimi gözlenirken Mississippi Nehri’nin batısındaki büyük düzlüklerde yarı bozkır iklimi hakimdir. Ocak ve Şubat aylarında Rocky Dağları’nın doğu eteklerinden esen ılık rüzgarlar zaman zaman kuzeybatıda hakim olan soğuk kışların etkisini azaltmaktadır. Federal Başkent Washington’da en sıcak ay Temmuz (21-31°C), en soğuk ay Ocak (-3-6°C), yağmur yağışının en bol olduğu ay Ağustos, en kurak ay Şubat ayıdır.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:  Dolar / TL'de Forex Piyasalarında Öngörüler Değişiyor
İlginizi Çekebilir

Bültenimize Katılın

Hemen ücretsiz üye olun ve yeni güncellemelerden haberdar olan ilk kişi olun.

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (1)

  1. 31 Temmuz 2019

    Amerika E2 vizesi ve diğer yatırımcı vizeleri ile ilgili detaylı bir anlatım olmuş elinize sağlık.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir