HIZLI ERİŞİM
Tarım ve hayvancılık Türkiye’de ciddi fırsatlar sağlıyor. Son dönemde susam yetiştiriciliği imkanı ile birçok bölgede karlı bir tarımsal faaliyete giriş yapabilirsiniz. Üstelik Türkiye’de susam fiyatlarının ciddi artış gösterdiği bu dönemde, susam yetiştiriciliği değerlendirmeniz gereken bir iş fikri.
Türkiye’de ay çiçekten sonra yağı en çok işlenen bitki olan Susam’ın tohumunun yüzde 60’ı yağdır. Oldukça kaliteli olan bu yağ özellikle tahin yapımında kullanılıyor. Susam’ın kendisi de genellikle simit, ekmek gibi birçok üründe yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
Türkiye’de de yetiştirilebilen susam, bazı yörelerde uygun toprak koşullarında sulama yapılmadan da yetiştirilebiliyor.
Tek yıllık bir bitki olan Susam dik büyür. Boyu genellikle 30 santimden başlar ve 120 santime kadar uzar. Türkiye’de yetiştirilen en önemli yağ bitkilerinden biri olan susamın tohumlarının yüzde 60’ı yağ içerir. Yazlık ve otku bir bitki olan Susam’ın bileşiminde yüzde 25’i aşkın da protein bulunmaktadır. Bu açıdan besleyici özelliğe sahip olan Susam kahvaltılarda ve çeşitli besin birleşimlerinde sıklıkla tüketilmektedir.
İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ
Susam sıcağı çok seven bir yağ bitkisidir. 90 – 120 günde gelişme devresini tamamlar. Bu devre içinde aylık ısı ortalamasının 20° C den aşağı düşmemesi ve tohumların çimlenmesi esnasında toprak sıcaklığının 15° C – 20° C ve
daha yukarı ısılarda olması gereklidir. Susam toprak isteği bakımından fazla seçici değildir.
TOPRAK HAZIRLIĞI
Susam tohumlarının çimlenme gücü yüksektir ve tohumları küçüktür. Tohumları küçük olduğundan toprak hazırlığının iyi yapılması gerekir. Önceki üründen kalan artıklar iyice temizlenmelidir. Daha sonra sırayla derin sürüm, ikileme, diskaro ve taban çekildikten sonra toprak ekime hazırlanmış olur.
GÜBRELEME
Susamın gelişme süresinin kısalığı nedeniyle verilecek gübrenin tamamının ekimden önce son diskaro altına atılması uygundur. Fosforlu gübre olarak 20 – 25 kg/da DAP ve 15 – 20 kg/da Amonyum Nitrat (%26) verilebilir.
EKİM
Susam, Ege Bölgesinde ana ürün olarak nisan ve mayıs aylarında, ikinci ürün olarak ise, kanola, buğday veya arpa hasadını takiben haziran veya temmuz ayının ilk haftası içinde yapılmaktadır. Susamda ideal ekim derinliği 2,5 – 4 cm’dir. Ekim mümkün olduğunca günün erken saatlerinde yapılmalı sıcak, kuru ve rüzgârlı havada yapılmamalıdır. Serpme
ekimde dekara 800 – 1000 gr, mibzerle sıraya ekimde sıra arası mesafesi 70 cm olacak şekilde 200 – 350 g/da tohum kullanılması yeterlidir.
Ülkemizde tescilli çeşit olarak Gölmarmara (beyaz susam), Muganlı 57 (sarı susam) ve Özberk 82 (sarı susam), Kepsut 99, Cumhuriyet 99, Osmanlı 99, Tan 99, Baydar 2001 çeşitleri bulunmaktadır.
SULAMA
Susamın su tüketimi fazla değildir. Sadece tav suyu ile yetiştirilebildiği gibi, sulamada 1-2 su yeterli olmaktadır. İlk su, ilk çiçeklerin görülmeye başladığı zaman, gerekiyorsa ikinci su bundan yaklaşık bir ay sonra verilir.
Sıraya ekimde karık usulü, serpme ekimde tava usulü sulama yapılır. Sulamada suyu göllendirmeden kaçınmalıyız. Aksi halde susamda su kesmesi denilen toplu ölümler olur.
BAKIM
Susamda ilk gelişme çok yavaş olup,çiçeklenme ile birlikte büyüme hızlandığından bitkiler 10 – 15 cm oluncaya kadar tarlaya girilmemelidir. Daha sonra tarlanın otlanma durumuna göre el çapası veya mibzerle sıraya ekim yapılmış ise, traktör ara çapası geçirilir, sık olan yerlere seyreltme yapılır.
Susamda ilk çiçeklenme gün sayısı 45 – 50 gün kadardır. Çiçeklenme başlangıcı ile beraber bitkiler boylanmaya başlar. Sulamalardan sonra 2 – 3 el çapası, mibzerle ekimde traktörle ara sürüm yapılır. Bitkiler 40 – 50 cm boylandıktan sonra çiçeklerin döllenmeden dökülmelerine neden olmamak için tarla içine girilmemelidir.
HASTALIK VE ZARARLILARLA MÜCADELE
Susamda en çok görülen zararlılar; bozkurt, susam güvesi, yaprak biti ve beyaza sinektir. Hastalıklar ise; solgunluk, kök çürüklüğü, susam bakteri solgunluğu, yaprak leke hastalığı, phylloidy ve susam alternaryasıdır.
HASAT, HARMAN VE DEPOLANMASI
Bitkilerin yaprak ve kapsüllerinin sararması, yaprakların kısmen dökülmesi, çiçeklenmenin durması, alt kapsüller elle kırıldığı zaman tohum renklerinin beyaz tanelilerde koyu sarı, kahverengi tanelilerde açık kahverengiye dönüşmesi bitkinin söküme geldiğini gösterir.
Susamda ortalama verim kuru koşullarda ortalama olarak dekara 40 – 100 kg’dır. Sulu koşullarda ise 150 kg/da’a kadar çıkabilmektedir.
SUSAM FİYATLARI
Türkiye’de büyük kısmı Akdeniz kıyılarında yetişmek üzere yıllık 15 bin ton susam hasadı elde ediliyor. Ancak Türkiye’de yıllık susam tüketimi ise 150 bin ton civarında bulunuyor. Bu nedenle tüketilen Susamın büyük kısmı ana üreticiler olan Çin, Hindistan, Nijerya, Sudan ve Etiyopya’dan karşılanıyor. Döviz fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle de Türkiye’de susam fiyatları düzenli olarak artış gösteriyor. Ayrıca uluslararası enerji maliyetlerindeki artış da susam fiyatlarına etki eden bir diğer konu, zira Susam fiyatları Türkiye’ye çok uzak ülkelerden getirilebiliyor.
Türkiye’de susamın kilogram fiyatı geçen yıl 9-10 lira seviyesinde bulunuyordu, bu yıl ise rakam 14 lirayı aşmış durumda.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
Şakayık Çiçeği Yetiştiriciliği
Tıbbi Aromatik Bitki Yetiştiriciliği
