1. Anasayfa
  2. Karlı İşler

Lavanta Yetiştiriciliği – Lavanta Yağı Üretimi

Lavanta Yetiştiriciliği – Lavanta Yağı Üretimi
0

Son dönemde Lavanta Yağı’nın fiyatı 700 lirayı aşarak rekor kırdı. Halen yeterli arzın bulunmaması nedeniyle lavanta yetiştiriciliği karlı iş fikirleri arasında yer almayı sürdürüyor. Lavanta Yetiştiriciliği yapmayı planlıyorsanız eğer bu rehberde aradığınız tüm bilgileri bulabileceksiniz.

Lavanta Yağı üretimi kolay değildir, ancak doğru planlamaların ardından ciddi bir pazara giriş yapmak mümkün. Lavanta yetiştiriciliği yaparak Lavanta Yağı üreten Türkiye’de çok fazla işletme yok lakin Burdur ve Isparta’da birçok küçük işletme bu işi amatör bir şekilde gerçekleştirmeyi sürdürüyor. Türkiye’de toplam 11 bin dekar alanda Lavanta yetiştiriciliği yapılıyor.

İlaç, kozmetik, tekstil sektörlerinde kullanılan ve yaklaşık olarak her 45 kilogram lavantadan elde edilen 1 kilogram lavanta yağının kilogramı ise 700 liranın üzerinde. Ayrıca sadece lavantanın yağı gelir sağlamıyor; suyu, posası ve kurusu da satılıyor. Örneğin sadece lavanta suyunun 1 litresi 3 liradan alıcı buluyor.

Türkiye’de toplam 10 bin dekarda yetiştirilen lavantanın ekonomiye katkısı ise 4 milyon lira civarında.

LAVANTA YETİŞTİRİCİLİĞİ

lavanta

Ticari bakımdan üç önemli lavanta türü bulunmaktadır: Lavanta Lamiaceae
familyasındandır. Tür ve kökenlerine göre farklı isimlerle adlandırılır. Lavender (Lavandula
angustifolia = L. officinalis = L. vera), Lavandin (Lavandula x intermedia = L. hybrida) ve
Spike lavander (Lavandula spica). Günümüzde yabani olarak Güney Fransa, Orta İtalya,
Yugoslavya, İspanya ve Yunanistan’da yaygın olarak bulunur. Ancak kültürü Bulgaristan,
İngiltere, AB Devletleri, Kuzey Afrika ülkelerinde ve ülkemizde de yapılmaktadır. Türkiye’de
üretim alanı çok sınırlıdır. Çok yıllık bir bitkidir ve tesis edildiğinde uzun yıllar verim alınır.

Ancak zaman geçtikçe patojen ve zararlı kaynaklı kayıplar artabilir. Lavandula ismi Latince
lavare’den gelmekte ve yıkama anlamı taşımaktadır. Aromalı olan bu bitki yıkama veya
banyo suyunda kullanılmaktadır. Lavandula özellikle Batı Akdeniz Bölgesi’ne yayılmıştır.
Lavanta tohumu 1.8-2.2 mm uzunlukta, 0.9-1.2 mm genişlikte ve 0.5-0.7 mm kalınlıktadır.
1000 dane ağırlığı 0.8-1.0 gr arasında değişmektedir. Uzunumsu veya oval bir şekle sahip
olup koyu kahverengiden gri siyaha kadar varyasyon göstermektedir. Üzeri düz ve parlaktır.
Tohumluğun safiyeti %95, çimlenme oranı %70’den fazla olmalıdır. 20-25 günde çimlenme
gerçekleşir.

 

İklim ve Toprak İstekleri:

Lavanta toprak yönünden seçici olmayan bir bitkidir. Ancak kuru, hafif, kireççe
zengin yerleri sever. Özellikle yeterince toprağın derinliğinde rutubetin bulunması
gerekmektedir. Lavanta soğuklara fazla dayanıklı değildir. Ancak Orta Avrupa koşullarında
kışı geçirecek kadar soğuğa dayanıklı bazı türleri vardır. Özellikle ticari yetiştiricilikte
nispeten yüksek rakımlı Çayıralan gibi yerlerde sulama ve azotlu gübrelemeye kış öncesinde
dikkat ederek bitkilerin kendini kışa hazırlaması sağlanmalıdır. Bu amaçla sulama ve
gübreleme Ağustos ayından itibaren azaltılmalı veya tamamen sonlanmalıdır. İklim zorluk
derecesi yönünden kışın 5 (-23 ile -26o
C) ile 8 numaralı (-7 ile -12o
C) bölgeler arasındaki
yerlerde yetiştirilebilir. Taban araziler ile aşırı ağır bünyeli topraklar kış kayıpları ile hastalık
görülme olasılığını arttıracağından bu tip arazilerde tesis yapmaktan kaçınılmalıdır.

Yetiştirme Tekniği:

lavanta yetiştiriciliği

Lavanta bahçesi tesisi hem generatif ve hem de vegetatif organları ile yapılabilir.
Vegetatif üretimi yan kök sürgünleri veya yaşlı bitkilerden elde edilecek çeliklerle
yapılmaktadır. Generatif üretimde ise tohumları kullanılmaktadır. Ticari üretimde daha çok
vegetatif çoğaltım tercih edilir. Çünkü tohumla üretimde homojen bir parsel oluşturmak
mümkün olmaz ve bitkiler arasındaki genetik farklılıklar gelişmede farklılıklara neden olur.
Tohumla üretimde de iki farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlardan birincisi tohumlarım direkt
tarlaya ekimidir. Bu yöntem pratikte pek uygulanmaz. Lavanta tohumları çok küçük
olduğundan tohum yatağının çok iyi bir şekilde hazırlanma zorunluluğu vardır. Tohumlar
küçük olduğundan ekimde zorluklar bulunmaktadır. Ayrıca çimlenmesi, özellikle
çimlendikten sonra fidelerin büyümesi çok yavaş olduğundan yabancı ot sorunu
yaygınlaşmaktadır. Bu nedenle generatif organla üretimde daha çok tohumdan elde edilen fideler kullanılmaktadır. Yaşlı lavanta bitkilerinden alınan çelikler bahar mevsiminde
genellikle Mart-Nisan ayında aralıklı olarak dikilir ancak köklendirilerek dikilmesi homojen
bahçe tesisi açısından daha iyidir. Lavander de denilen Lavandula angustifolia bitkileri 1.5 x
0.5 m sıklıkta, hibritler (lavandinler) 3 x 1 m aralıklarla dikilebilir. Ancak sıra arası
mesafelerin çok bulunması verimi azalttığı gibi yabancı ot mücadelesini de zorlaştırır.
Üretimde 100 x 40 cm, 120×50 cm sıra arası ve üzeri mesafeler yetiştirme için uygundur. Sıra
arası mesafelerde genellikle traktör genişlikleri, teker kalınlıkları göz önünde bulundurulur.
Yurdumuzda dikim bölgelere Mart başı ile Mayıs sonu arasında bir varyasyon gösterebilir.
Ancak tercihen iklim ve toprak elverdiği ölçüde yıl boyunca dikim yapılabilir.

Toprak Hazırlığı ve Dikim Yerinin Hazırlanması:

Tesisten önce toprak analizleri toprak pH, organik madde düzeyi, fosfor, potasyum
seviyeleri kontrol edilmelidir. Özellikle fosforun yetersizliği durumunda eksik kısım önceden
tamamlanmalıdır. Toprak pH’sı 7.5’tan çok yüksek ise kesinlikle pH düşürücü tedbirler
uygulanmalıdır. Ayrıca toprak derinliklerinde bulunan geçirimsizlik, kayalar, katmanlar
hakkında bilgi sahibi olunması oldukça yarar sağlar. Örneğin geçirimsiz tabakaların
bulunması sonradan oluşacak drenaj sorunları ile buna bağlı bitki ölümleri önceden bertaraf
edilir. Sonbaharda pullukla iyice gevşettikten sonra ilkbaharda tekrar pulluk veya tırmık
çekilmesi ile tarla hazırlığı yapılmış olur. Dikim bu şekilde yapılabileceği gibi, hazırlanmış
tarlaya ark açma pulluğu ile istenilen sıra arası mesafesinde ark açılarak fideler bu arkların
yaklaşık tabandan 2-3 oranındaki kısmına yapılır. Bu durumda arklara salma su verilmesi ile
fidelerin sulanması sağlanmış olur. Ancak şayet özellikle yağmurlama veya damlama sistemi
mevcut ise ark açmadan düz tarlaya da dikim yapılabilir. Dikimde genel olarak plantuvar
kullanılırsa da makinalı dikim homojen uygulama açısından yararlı olabilir. Hemen can suyu
verilmelidir.
Dikilecek köklü fideler köklenmesini tamamlamış hastalıklı olmayan en az 2-3 cm
sürgün yapmış olmalıdır. Bitkilerde büyüme ilk yıl oldukça yavaş olur, kısa saplar meydana
gelir. Bitki öncelikle toprak altı aksamı geliştirmeye kuvvetlendirmeye başlar bu nedenle üst
tarafta kuvvetli büyüme ilk zamanlarda çok hissedilmez. Çiçek başakları oluşsa bile bunlar
oldukça küçük kalır. Esas büyüme ve verim ikinci yıldan itibaren başlar. Tarlaya dikim
literatürde 40*30 veya 40*40 cm olarak bildirilmiştir. Ancak mekanizasyon ve sağlıklı
gelişme için sıra üzeri levanderlerde 50 cm, sıra arası 100-150 cm aralığında, lavandinlerde
ise 3 x 1 m tutulmalıdır.

Bakım işlemleri:

lavanta yağı
Lavanta dikimi yapılan tarlada uzun yıllar normal bir toprak işleme
yapılamayacağından, dikim yapılacak tarlanın otsuz, özellikle rizomla çoğalan yabancı otlarla
kaplı bulunmaması gerekir. Lavanta dikiminden sonra diğer birçok bitkilerde olduğu gibi
toprağın belli ölçüde havalandırılması yabancı otların yok edilmesi için çapalama gereklidir.
Lavanta parselleri dikimden hemen sonra haftada 1-2 kez daha sonra ihtiyaca göre haftada 1
kez veya daha seyrek sulanmalıdır. Eğer çok uzun süre yağışlar görülmeyecek olursa
sonbaharda da aşırı olmayan sulama yapılmalıdır. Lavantada bakım işlerinden en
önemlilerinden biri de gübrelemedir. Literatürlerde verimsiz topraklarda yetişebildiği
söylense bile dengeli besinlerin bulunduğu topraklarda verimin artacağı aşikardır. Lavanta
toprağının besinlerin yarayışlılığını etkileyecek yüksek pH’ya sahip olmaması gerekir. Orta
düzeyde bir organik madde toprak kimyasının ve fiziğinin iyileşmesinini sağlar. Bu nedenle
lavanta bahçesinin 2-3 yılda bir ahır gübresi veya kompost ile gübrelenmesi yaralı olur.
Toprakta çok yüksek azot ve fosfor miktarına çok ihtiyaç duymaz. Ancak hücre bölünmesini
sağlayacak düzeyde gübre verilmesi verimi olumlu yönde artıracaktır. 3-4 yılda bir toprak
analizi yapılmalıdır ve gübreleme buna göre planlanmalıdır. Gübreleme dikim yılında dikimle
beraber, diğer yıllar ise erken ilkbaharda yapılmalıdır. Bir diğer işlem budamadır. Lavanta
çiçekleri sürgün uçlarında oluşur. Bu nedenle bahçe tesisinden sonra çok sayıda sürgün
oluşumunu teşvik edecek budama tavsiye edilir. Budama sürgünün 1/3’ünün kesilmesi
suretiyle yapılır. Budama bitkinin parçalı görünmesini engeller ve aşırı odunumsu yapı
oluşumunu engeller.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:  2022'de İnternetten Satılabilecek En İyi Ürünler

Hasat:

Lavanta bitkileri yöreye göre değişmekle beraber Haziran ayında tomurcuklanmaya
başlar ve Temmuz ayında çiçeklenir. Genellikle lavanderler lavandin çeşitlerine göre 2-3
hafta daha erken çiçeklenir. Lavanta bitkileri çiçeklenme devresinin başlangıcında saplı olarak
hasat edilir. En yüksek uçucu yağ oranına bu dönemde ulaşılır. Tesisten itibaren ilk yıl verim
alınmamakta veya çok düşük olmaktadır. Yan dallardaki çiçek başaklarındaki uç çiçekler, orta
saptaki çiçek başağı çiçeklendiğinde birlikte hasat edilir. Hasat çiçek başak sapından,
başaktan 10 cm kadar aşağıdan orak vs. ile biçilerek yapılır. Lavantada mütecanis bir
çiçeklenme olmadığından hasat birkaç defada tamamlanır. Hasat elle çiçekleri toplama ile de
yapılır. Lavanta hasat zamanı çiçeklenme döneminin başı olarak belirtilmektedir. Hasadın
çiçeklenme döneminde sabahın çok erken saatlerinde yapılması daha uygundur. Erken yapılmasının diğer bir faydası da bal arılarından korunmaktır. Özellikle elle hasat yapılacak
ise iş daha da zorlaşır. Kuru çiçek üretimi için biçilen lavantalar demetler halinde ve açık
havada yarı gölge bir ortamda kurutulur, çırpılarak tomurcuklar saplarından ayrılır. Uçucu yağ
üretmek için kurutulmadan buhar distilasyonu yöntemi kullanılır. Genel olarak 50-60 kg yaş
saplı çiçekten 1 kg lavandin yağı elde edilir. Lavandin, lavandere göre daha verimli olmasına
karşın, linalil asetat oranı (>%30) ve kafur oranı yüksek (%5) olduğundan uçucu yağ kalitesi
düşüktür. Lavanta bitkisinin latincesi Lavandula angustifolia MİLL. (Syn. L. Officinalis
CHAİX.)’dır.

Kurutma:

Güneşte kurutulduğunda renk ve aroma zarar gördüğünden gölgede kurutma yapılır.
Suni kurutmada ise çok dikkatli davranılmalıdır. Sıcaklık yaklaşık 30°C veya daha düşük
olmalıdır. Geleneksel yöntemlerle distilasyon yapılacaksa sapları ile hasat edilmiş lavantada
sapların ayıklanması kuruttuktan sonra yapılır. Endüstriyel yolla yağ elde edilmesi
öngörülmüş ise sapların ayıklanması zorunlu değildir.

lavanta yağ

Bayi (franchise) Kredisi

Bayilik/Franchise açmak isteyenlere kredi veren banklara göz atabilirsiniz.

Sermayesiz İş Kurmak

Sermayeniz yok ama ticarete atılıp iş kurmak mı istiyorsunuz? Öyleyse bu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Kâr Marjı Yüksek Ürünler

Kâr marjı yüksek ürünlerdeki iş fırsatlarını değerlendirerek daha kısa sürede daha hızlı büyüyebilirsiniz.

Verim:

Verim çok değişkendir. Sulu koşullarda, Bornova ekolojik koşullarında altı yıl süre ile
yürütülen denemede ortalama kuru bitki (drog) çiçek verimi dikim yılı da nazari dikkate
alındığında 148 kg/da’dır. Dikim yılında genellikle ya verim alınmaz ya da çok düşüktür. İlk
yıl hesaba katılmadığında 5 yıllık ortalama drog çiçek verimi 175 kg/da olarak bulunmuştur.
Verime bitki sıklığı önemli ölçüde etki eder. Susuz koşullarda da lavantadan yüksek verim
almak mümkündür. Lavantanın uçucu yağı kullanılacak ise bu takdirde önemli olan birim
alandan elde edilecek yağ miktarıdır. Uçucu yağ miktarı elde edilen drog miktarına ve bu
drogların uçucu yağ oranına bağlıdır. Kuru ot verimi 180 – 350 kg (Çayıralan için ortalama
200 kg – 250 kg), yaş ot verimi ise 800-1500 kg’dır. Buna göre toplam yaş verimin %7-9’u
oranında kuru çiçek tomurcuğu üretilmektedir. Yapılan çeşit denemelerine göre bitki başına
7-8 ml/bitki yağ elde edilir. Dekara 1600 bitki hesabıyla 11 lt yağ alınabilir. Bazı çeşitler
diğerlerine göre daha verimli olabilmektedir.

Hastalık ve Zararlıları:

Çok fazla hastalık ve zararlısı bulunmamaktadır. Fitoptora hastalığına duyarlıdır. Bu
nedenle bu hastalığı arttıran faktörlere dikkat edilmelidir. Özellikle aşırı sulamadan ve bahçe tesis edilecek toprağın çok ağır bünyeli olmasından kaçınılmalıdır. Çekirgelerde zararla
yapabilir ancak aşırı ölümlere yol açmaz. Ancak bazı büyük ve küçükbaş hayvanlar bu bitkiye
yiyerek zarar verebilir. Dacuscuta epithymum, köklerde parazit olarak Armilllariya melea
(şapkalı mantar) ve Rosellina necatrix (beyaz kök çürüklüğü) hastalığı köklerde zarar
yapabilir.

Tüketimi:

Lavanta bitkisi yüksek gelir getirme potansiyeli olan tıbbi-aromatik olup uçucu yağları
parfüm yapımında kullanılan hoş kokulu aromatik bitkilerdendir. Lavanta yağı cilt bakımında
da kullanılmaktadır. Lavanta yağı üretim ve satımı gelir getirici bir faaliyet olarak ülkemizde
yürütülmektedir. Aynı zamanda güçlü antibiyotik etkiye sahiptir. TR72 bölgesi tarım
ürünlerinde yüksek aroma yapmakta ve sekonder metabolit biriktirmektedir. Lavanta
çiçeğinin en önemli maddesi renksiz veya hafif sarı renkte uçucu yağdır. Kodekslere göre
hakiki lavanta çiçeği en az % 1 yağ içermelidir. Uçucu yağın kalitesi özellikle yağdaki linayly
acetat oranına göre değerlendirilir.
Genel olarak lavanta yağı parfümeri ve kozmetik sanayide ayrıca sabun ve diğer
endüstri kollarında güzel kokusu için kullanılmaktadır. Ancak lavanta yağı antiseptik özelliğe
sahip olduğu için idrar arttırıcı ve romatizma ağrılarını dindirici etkisi de vardır.
Son zamanlarda nikahlarda küçük torbalarda katılımcılara dağıtım ya da demet halinde
dağıtımı yaygınlaşmaktadır. Toplum tarafından yaygınlaştıkça kullanımının da çeşitleneceği
varsayılabilir. Özellikle internet üzerinden satış imkanlarının gelişmesi bu sektörü
destekleyebilir.

LAVANTA YAĞI’NIN ÇIKARILMASI

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:

 Safran Yetiştiriciliği

Şakayık Çiçeği Yetiştiriciliği

 Mor Patates Yetiştiriciliği

 Kinoa Yetiştiriciliği

Tıbbi Aromatik Bitki Yetiştiriciliği

 Marul Yetiştiriciliği

Fasülye Yetiştiriciliği

Badem Yetiştiriciliği

Ahududu Yetiştiriciliği

Soya Yetiştiriciliği

Serada Çilek Yetiştiriciliği

Domates Yetiştiriciliği

Ceviz Ağacı Yetiştiriciliği

Ayva Yetiştiriciliği

Taze Fasulye Yetiştiriciliği

Serada Biber Yetiştiriciliği

Goji Berry Yetiştiriciliği

Börülce Yetiştiriciliği

Kanola Yetiştiriciliği

Kırmızı Reishi Mantarı Yetiştiriciliği

İpek Böceği Yetiştiriciliği

Zeytin Yetiştiriciliği

Lavanta Yetiştiriciliği

Kuşkonmaz Yetiştiriciliği

Susam Yetiştiriciliği

Çilek Yetiştiriciliği

İlginizi Çekebilir

Bültenimize Katılın

Hemen ücretsiz üye olun ve yeni güncellemelerden haberdar olan ilk kişi olun.

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir