Bilirkişi Nedir? Nasıl Bilirkişi Olunur? Şartları ve Maaşları

Son dönemin en çok ek gelir elde edilen mesleklerinden biri olan Bilirkişi ile ilgili olarak aklınıza takılanlara yanıtlar vermeye çalışacağız. Yıllık 90 bin liraya kadar ek kazanç elde edilebilen bilirkişi mesleğinin şartları ve maaşları rehberimizde yer almaktadır.

BİLİRKİŞİ NEDİR?

Bilirkişi genellikle uzmanlık gerektiren davalarda, hakimlerin başvurduğu uzmanlardır. Örneğin bir davada uzman bir mühendisin bilgisine başvurulmak gerekebilir. Bu durumda mahkemenin belirlediği bir mühendis bilirkişisine danışılır ve ondan konu ile ilgili rapor istenir. Bu rapor karşılığında da değişen rakamlarda ödeme yapılır. Bilirkişi temelde bir meslek değildir bir kamu hizmetidir ancak tanımlama için bir meslek dalı olarak da adlandırılmaktadır.

BİLİRKİŞİ ŞARTLARI

Her dileyen Bilirkişi olamıyor, kanunla belirlenmiş bazı bilirkişi şartları vardır. Bu şartlara sahip olanlar başvuruda bulunabiliyor.

• Başvuru tarihinde 25 yaşına girmiş olmak,
• Başvuru tarihinde fiil ehliyetine sahip olmak,
• Başvuru tarihinde uzmanlık yaptığı meslekte 5 yıl deneyime sahip olmak,
• Affa uğramış ya da ertelenmiş olsa dahi, Devlete karşı işlenen suçlar ile
  zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi bir suçtan veya kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, gerçeğe aykırı bilirkişilik yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından biriyle hükümlü bulunmamak,
• Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten çıkarılmamış olmak veya sanat icrasından geçici olarak yasaklı durumda olmamak,
• Daha önce kendi isteği dışında bir bilirkişi listesinden çıkarılmamış olmak,
• Komisyonunun yargı çevresinde oturmak veya mesleki faaliyetini icra etmek,
• Başka bir Adalet Komisyonun listesinde kayıtlı olmamak,
• Meslek mensubu olarak görev yapabilmek için mevzuat tarafından aranılan şartları haiz olmak,
• Mesleğini icra edebilmek için herhangi bir meslek kuruluşuna kayıtlı olmak zorunda olanlar için, kayıtlı olunan meslek kuruluşunun mevzuatına göre bilirkişilik yapabilmek için uzmanlık alanını gösteren sertifika, uzmanlık belgesi, yetki belgesi ve benzerlerinin alınmasının zorunlu olduğu hallerde bu belgeye sahip olmak,

NASIL BİLİRKİŞİ OLUNUR?

Yukarıda yer alan şartları taşıyorsanız siz de bilirkişi olmak için başvuruda bulunabilirsiniz. Bilirkişi olmanın genel bir başvuru sistemi yoktur. Her şehirde adalet bakanlığı tarafından duyuru ilanı yapılır ve buna başvuruda bulunur. Örneğin Manisa ili için başvurular manisa.adalet.gov.tr ‘den alınırken, İstanbul için başvurular istanbul.adalet.gov.tr ‘den alınmaktadır. Hangi şehirde bulunuyorsanız adalet.gov.tr sitesinin önüne şehrin adını ve sonuna nokta koyarak Adalet Bakanlığı’nın şehrinize yönelik internet sitesine ulaşabilirsiniz. Örneğin birkaç büyükşehir için ulaşmanız gereken bağlantı şöyle;

• ankara.adalet.gov.tr
• bursa.adalet.gov.tr
• izmir.adalet.gov.tr
• diyarbakir.adalet.gov.tr
• van.adalet.gov.tr
• erzurum.adalet.gov.tr
• antalya.adalet.gov.tr
• kocaeli.adalet.gov.tr

Bu internet siteleri genellikle aynı tasarıma sahiptir ve hepsinde DUYURU bölümü yer almaktadır. Bu DUYURU bölümünde genellikle her yılın Ekim – Kasım aylarında BİLİRKİŞİ duyurusu yayınlanmaktadır ve duyuruda ayrıca BİLİRKİŞİ başvuru formu yayınlanıyor. Bu form indirilip doldurulacak ve aşağıdaki belgeler ile ilgili şehrin adliyesine şahsen başvuruda bulunulacak. Adliyeye gitmeden önce aşağıda yer alan belgeleri temin edin;

• Başvuru Formu
• Adres Beyanı
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için T.C. Kimlik numarasını gösterir resmi makamlarca verilen belge (nüfus cüzdanı, ehliyet, pasaport vs.), yabancılar için pasaport ve çalışma iznini gösteren belge
• Uzmanlık alanına ilişkin diploma, ruhsatname, sertifika veya yetki belgesi gibi belgelerin; bu belgeleri veren kurum, kuruluş veya Komisyonca onaylı örneği, (onaysız belgelerin, aslı görülmek suretiyle işlem yapılacaktır.)
• 2 adet fotoğraf
• Bilirkişilik yapacağı uzmanlık alanında en az 5 yıllık mesleki deneyime sahip olduğunu gösteren belge,
• Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten çıkarılma cezası almadığına ve sanat icrasından geçici olarak yasaklı durumda olmadığına dair kayıtlı olduğu meslek kuruluşu ya da çalıştığı kurum veya kuruluştan alacağı belge,

BAŞVURU SONRASI SÜREÇ

Bilirkişi başvurusu yaptıktan sonra başvuruların değerlendirme süreci başlıyor. Başvurular oluşturulan bir komisyon tarafından değerlendirme altına alınıyor. Genellikle her yılın Kasım ayının sonunda başvurusu kabul edilenlerin listesi yayınlanıyor.

Başvurusu kabul edilen kişilere tebliğde bulunuluyor ve komisyon tarafından belirlenen bir tarihte tüm başvuru sahipleri adliyenin yemekhanesinde yemin törenine katılıyor. Burada edilen yeminden sonra bilirkişi listesinde yer almaya başlanıyor.

BİLİRKİŞİ UZMANLIK ALANLARI

Genellikle 58 farklı uzmanlık dalında bilirkişi ihtiyacı bulunmaktadır. Bu uzmanlık dallarına ilişkin başvuruda bulunulabilir;

1. Kaçakçılık,
2. Gümrük Mevzuatı
3. İmza ve yazı incelemesi (Grafoloji),
4. Orman suçlan konusunda,
5. Eşyaların değerlerinin tespiti konusunda
6. Fikir ve sanat eserleri konusunda,
7. Tercümanlık, (İngilizce, Almanca, Fransızca, Rusça vs.)
8. Sağır ve dilsizlerin ifadesinin alınması
9. Trafik kazaları
10. Marka hukuku
11. Haksız rekabet
12. Mali konularda (mali müşavirlik, hesap uzmanlığı)
13. Kültür ve tabiat varlıklarının korunmaları ve uygulamaları – Tarihi Eserler konusunda, (Arkeolog, mimar vs.)
14. Bankacılık işlemleri konusunda,
15. Muhasebe,
16. Bilişim suçları konusunda,
17. Vergi Usulü Kanunu konusunda,
18. Tazminat konusunda,
19. Kredi kartları, sahteciliği konusunda,
20. Kumar makineleri konusunda,
21. Yangın konusunda,
22. Gemicilik konusunda, (gemi taşımacılığı,gemi makine mühendisliği, gemi sörveyi vs.)
23. İthalat ve ihracat uzmanlığı konusunda,
24. Petrol ürünleri konusunda, (kimyager, kimya mühendisi)
25. Sigortacılık konusunda,
26. Kriminoloji konusunda,
27. Sosyal hizmetler konusunda, (Sosyal hizmetler uzmanı, pedagog, psikolog)
28. SPK ve İMKB davaları konusunda,
29. CD, VCD, DVD gibi ürünlerin kopya olup olmadığı ve içeriklerinin eser niteliğinde olup olmadığı konusunda,
30. Ses ve Video kaydı ile TV yayınlarının çözümü ve yayın akışlarının tespiti konusunda,
31. Elektrik hırsızlığı konusunda,
32. Uyuşturucu maddelerin niteliği konusunda,
33. İş ve sosyal güvenlik mevzuatı konusunda,
34. 6136 sayılı kanun konusunda, (Ateşli silahlar, bıçaklar ile diğer aletler hk.)
35. Haberleşme konusunda,
36. Güzel sanatlar ve bölümleri,
37. Tekstil Mühendisliği,
38. Makine Mühendisliği,
39. Endüstri Mühendisliği,
40. Jeoloji Mühendisliği,
41. Jeofizik Mühendisliği,
42. Jeodezi ve fotogrametri Mühendisliği,
43. Gemi Mühendisliği,
44. Bilgisayar Mühendisliği,
45. Harita Mühendisliği,
46. İnşaat Mühendisliği,
47. Yazılım Mühendisliği,
48. Elektrik-Elektronik Mühendisliği,
49. Mimarlık,
50. Edebiyat,
51. Konservatuar tüm dalları,
52. Patent konusunda,
53. Fikri mülkiyet alanı konusunda,
54. Hukuk konusunda (Ceza Hukuku, Ticaret Hukuku, Icra-lflas Hukuku, İş Hukuku, İdare Hukuku)
55. Tıp konusunda,
56. Eczacılık konusunda,
57. Gemi, Uçak ve Tren kazaları konularında,
58. Marka, Patent ve Tasarım taklidi işler konusunda,

BİLİRKİŞİ MAAŞLARI – KAZANÇLARI

Bilirkişiler düzenli bir gelir elde etmemektedir. Her mahkeme için sunulan bilirkişi raporu ile gelir elde edilmektedir. Bu raporlar için düzenlenen gelir kısmı da farklıdır. Bilirkişi dosyalarında kazanç hesaplaması şu şekilde yapılıyor;

a) Sulh hukuk mahkemelerinde görülen dava ve işler için 165,00 TL
b) İcra hukuk mahkemelerinde görülen dava ve işler için 165,00 TL
c) Asliye hukuk mahkemelerinde görülen dava ve işler için 275,00 TL
ç) Aile mahkemelerinde görülen dava ve işler için 220,00 TL
d) İş mahkemelerinde görülen dava ve işler için 220,00 TL
e) Kadastro mahkemelerinde görülen dava ve işler için 220,00 TL
f) Tüketici mahkemelerinde görülen dava ve işler için 165,00 TL
g) Fikri ve sınai haklar hukuk mahkemelerinde 330,00 TL
ğ) Asliye ticaret ve denizcilik ihtisas mahkemelerinde 330,00 TL,

RAKAM ARTABİLİYOR

Özel bazı davalarda raporlar 10 bin TL’e kadar çıkabilmektedir. Özellikle ekonomi konulu davalarda rakamlar yükseliyor.